استرآبادی

(۱۳صفحه ورد)بخشی از آذربایجان بودن در آن فقط در برهان قاطع نیست که به صراحت قید گردیده ، بلکه درد گیر فرهنگ های معتبر نیز ، این واقعیت به طور شفاف قید شده است . علامه دهخدا صاحب لغتنامه بزرگ ، با استناد به کتب معتبر تاریخی در باب اران می نویسد : « اقلیمی است از آذربایجان » . سید محمد علی داعی الالسلام در فرهنگ نظام در باب بیلقان نوشته است : « نام بلوکی است از ولایت آذربایجان » . میرزا مهدی خان استرآبادی در فرهنگ سنگلاخ نوشته است : « اران محال قره باغ را گویند » . در دیگر منابع و مآخذ معتبر نیز که مورد تائید تمام محققان می باشد نه تنها واقعیت یاد شده را تائید کرده اند بلکه ولایات آن سوی ارس را آذربایجان نامیده اند . محمد علی تربیت ، تذکره ای از خود به یادگار گذاشته تحت عنوان « دانشمندان آذربایجان » که در این اثر از دهها عالم و شاعر نام می برد که اهل اردوباد ، نخجوان ، گنجه ، شروان ، ایروان ، شماخی ، دربند ، قره باغ ، باکو و بردع هستند و این تذکره نشانگر آن است که ولایات آن سوی ارس ، آذربایجان نامیده می‌شدند. باید از آقای محمدرضا قلی زاده تشکر و سپاسگزاری کرد که انگیزه شان را از زیر سوال بردن نام تاریخی ملت و کشور همسایه که جهانیان به ویژه مجامع بین المللی، موجودیت آن را با همان نام تاریخی با رسمیت شناخته اند، دشمنی با برادران و خواهران خود، در آن سوی ارس ندانسته اند.
ایشان در نقد خود، نوشته صریح برهان قاطع را مورد تردید قرار داده اند، در حالی که در مدخل ارّان در این اثر گرانسنگ آمده است: «ارّان ولایتی است از آذربایجان» بقیه فرع بر اصل هستند، در حالی که دانشمد سترگ تونسی قرن هشتم هجری، عبدالرحمن بن خلدون در مقدمه اثر گرانقدر خود تحت عنوان «مقدمه ابن خلدون» می نویسد: « … در آخرین قطعه از جهت خاور، بلاد آذربایجان است که از شهرهای آن تبریز و بیلقان می باشد.»
سیدمحمد علی داعی الاسلام نیز در فرهنگ نظام در باب بیلقان نوشته است: «نام بلوکی است از ولایت آذربایجان.»
بخشی از آذربایجان بودن ارّان، فقط در برهان قاطع نیست که به صراحت ذکر گردیده، بلکه در دیگر فرهنگ های معتبر نیز، این واقعیت به طور شفاف قید شده است. علامه دهخدا صاحب لغتنامه بزرگ، با استناد به کتب معتبر تاریخی در باب ارّان می نویسد: «اقلیمی است از آذربایجان»
میرزا مهدی خان استرآبادی در فرهنگ سنگلاخ نوشته است: «ارّان، محال قره باغ را گویند.»
در فرهنگ آنندراج آمده است: «آران به سکون نون ملکی است از ولایات آذربایجان.»
در فرهنگ غیاث اللغات نیز می خوانیم: «آران ملکی است ازولایات آذربایجان.»
در فرهنگ نفیسی هم قید گردیده است: «آران که ولایتی در آذربایجان بود.»
سیدمحمدعلی داعی الاسلام در فرهنگ نظام که برای نخستین بار در سال ۱۳۰۵ شمسی در هند چاپ شده و در سال ۱۳۶۲ در تهران توسط شرکت دانش تجدید چاپ گردیده، به صراحت نوشته است: «ارّان: نام ولایتی از ایالت آذربایجان ایران است.» (ج ۱- ص ۵۴)………………….

………………………

………………………