ايمان

(۱۵صفحه ورد)

شك و ايمان دو حقيقت عقلانى و ذهنى متضادند و هر يقينى لزوما مطابق با واقع نيست اما ايمان با يقين مساوى است و غالبا اگر به حكمى يقين بيابيم در حقيقت‏به آن ايمان واقعى مى‏آوريم. چنانچه ايمان را تنها به معنى اقرار لفظى به كار بريم و با باور يقينى همراه نباشد در آن صورت حوزه ايمان و انديشه از يكديگر جدا و ايمان به اين معنى هميشه با شك و ناباورى توام خواهد شد. و اين كوششى است‏بى‏نتيجه براى آشتى ساختگى بين دو حقيقت متضاد.

نگارنده اديان عقلانى را (برخلاف اديان غير معقول) بى‏نياز از توسل به مبانى غير عقلانى مانند احساس، اراده و يا تفكيك بين حوزه عقل و ايمان مى‏شمارد.

شك در مفهوم دو دلى بمعنى آن است كه شخص در يك قضيه، به مرحله جزم و قطع نرسيده است. و ايمان در مفهوم باور، بمعنى آن است كه شخص در يك قضيه به مرحله جزم و قطع رسيده است.

بنابراين اگر ذهن ما بهر دليل نسبت‏به حكم قضيه‏اى قطع و جزم پيدا كرد بمرحله ايمان و يقين رسيده است، وگرنه در حال شك و دو دلى خواهد بود. و اين دو، يعنى ايمان و شك، دو حقيقت عقلانى و ذهنى متضادند بگونه‏اى كه اگر در قضيه‏اى يقين داشته باشيم، ديگر جائى براى شك باقى نمى‏ماند، و اگر شك داشته باشيم حتما هنوز امكان جزم و يقين براى ذهن ما فراهم نشده است.

در اينجا از تذكر چند نكته ناگزيريم:

۱. هر يقينى مطابق با واقع نيست، بسيارى از يقينها هستند كه منشا آنها، نه علم و آگاهى نسبت‏به واقعيت، بلكه جهل مركب ناشى از تقليد و تعصب است كه متاسفانه اكثريت انسانها در حصار چنين يقينى گرفتارند. (۱) بنابراين در تضاد شك و يقين، لحاظ وحدت ذهن شرط است‏باين معنى كه يك ذهن معين نمى‏تواند نسبت‏به حكمى يقين داشته و در عين حال شك هم داشته باشد، اما ممكن است‏يك ذهن نسبت‏به چيزى يقين داشته باشد، مانند ذهن يك مسيحى به مسيحيت، ولى ذهن انسان ديگرى در آن قضيه دچار ترديد و شك باشد.

۲. ايمان با يقين مساويست. يعنى اگر به حكمى يقين پيدا كنيم، در حقيقت‏به آن ايمان آورده‏ايم. و اگر يقين نكنيم، ايمان آوردنمان غيرممكن خواهد بود، مگر اين كه ايمان را برخلاف معنى واقعى آن، مجازا بمعنى اقرار لفظى بكار بريم، اگر چه اين اقرار و اعتراف برخلاف يقين و ايمان و باور ذهنى ما باشد. مانند اين كه براساس تسليم به شخصيت كسى بعنوان حاكم، اقرار بكنيم به اين كه ۹=۲×۲ و بگوئيم كه باين موضوع ايمان آورده‏ايم. اما وقتى به مشاعر خود مراجعه كنيم بجاى قضيه مذكور چنين يابيم كه ۴=۲×۲.

اكنون با توجه به دو نكته ياد شده، اگر كسى در چنين شرايطى قرار گيرد براى توجيه اين تضاد ناچار است‏بگويد كه: اولا حوزه ايمان و انديشه از يكديگر جداست. يعنى قضيه‏اى كه در حوزه تعقل قابل تصديق و قبول نباشد، در حوزه ايمان قابل قبول و اقرار خواهد بود……………………..

……………………..