حقوق جزا

(۲۶ صفحه ورد)

حقوق کيفری یا حقوق جزا یا حقوق جنایی (به جز در کشور فرانسه)، گرايشی از حقوق عمومی است که به بررسی حمايتهای دولت از حقوق افراد و ارزشهای جامعه می‌‌پردازد. اساسا قوانين جزايی آفريننده حقوق برای افراد جامعه نيست؛ بلکه تنها افراد را مجبور به رعايت حقوق و ارزشها می‌‌کند. به همين دليل است که حقوق جزا را، «حقوق ارزشها» نيز ناميده اند. مشخصه بارز حقوق جزا (کيفری)، ضمانت اجرايی آن است. اين مجازات و کيفر است که حقوق جزا را به رشته‌ای سرکوبگر، در مقابل ساير گرايشها تبديل کرده است. اين ابزار تنها در اختيار حاکميت است. از همين رو، حقوق جزا را در ذيل حقوق عمومی آورده اند. دوره هايی از تاريخ حقوق کيفری بوده است که در آن، هرکس برای احقاق حق خويش رأساً اقدام می‌‌کرد و متعدی به حق خود را می‌‌داد (دروه دادگستری خصوصی). حتی پيش از اين دوره، مسئوليت جمعی در مقابل مسئوليت فردی مطرح بوده است (دوره جنگهای خصوصی) که در آن زمان، چنانچه فردی از افراد گروه مرتکب جرمی می‌‌گرديد، تمام گروه متعلق به بزهديده با تمام گروه متعلق به بزهکار وارد نبرد تمام عيار می‌‌شدند. پس از اين دوره ها بود که رفته رفته دروه دادگستری عمومی ظاهر شد که در آن، تعقيب و مجازات بزهکاران به دست رئيس و يا حکومت سپرده شد و افراد حق دخالت مستقيم در کيفر را از دست دادند و جامعه حق اجرای کيفر را به دست حکومت سپرد. از همين رو، مدتهای مديدی است که کيفر، به عنوان يک ابزار شديد و سرکوبگر در دست حکومتها قرار گرفت. ويژگی اصلی حقوق جزا در همين نکته نهفته است. در يکسوی مسائل حقوق جزا، همواره حکومت نشسته است.

حقوق جزا به تنهايی قادر به استخراج و اعمال مفاهيم خود نيست. اين گرايش به شدت نيازمند بهره گيری از علوم دينی و فقهی، فلسفی، جامعه شناختی و جرم‌شناختی است. چرا که وظيفه اين گرايش، همانطور که بيان شد، حمايت از ازرشهای جامعه است. پس حقوق کيفری، برای تشخيص ارزشهای يک جامعه ناگزير از درک مبانی دينی و فقهی و فسلفی هر جامعه است. حقوقدان جزايی، بايد ابتدا ارزشهای جامعه خود را درک کند، وسپس با استفاده از روشهای ارائه شده در علوم جرمشناسی و کيفرشناسی، روشهای مناسبی را برای مقابله با نقض ارزشها اتخاذ نمايد.

……………………..

…………………….