پیشینه ومبانی نظری سرطان

مبانی نظری پایان نامه روانشناسی درباره سرطان

• بیماری سرطان

سرطان واژه ای است که برای طیف وسیعی از بیماری ها که همراه با تکثیر غیر قابل کنترل سلولی و تهاجم به اعضای دیگر بدن است، به کار برده می شود. سلول های سرطانی می توانند از طریق خون یا سیستم لنفاوی به بخش های دیگر بدن انتقال یابند. بیش از دویست نوع سرطان وجود دارد که اغلب براساس عضو یا نوع سلولی که درگیر می شود نام گذاری می شوند(یعقوبی جویباری، فراستی نسب، و آزاده، ۱۳۹۲).

در واقع سرطان نوعی از بیماری است که با رشد کنترل نشده سلولی و تهاجم به بافت های موضعی و متاستاز سیستماتیک مشخص می شود (هالت[۱]، ۲۰۰۰). علیرغم پیشرفت های قابل توجه علم پزشکی، سرطان همچنان به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های قرن حاضر و دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری های قلب و عروق مطرح است. در حال حاضر بیش از ۷ میلیون نفر در جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می دهند و پیش بینی می شود که تعداد مبتلایان تا سال ۲۰۲۰ سالانه از ۱۰ میلیون به ۱۵ میلیون نفر برسد(حسن پور دهکردی، ۱۳۸۶).

تاکنون بیش از دویست نوع سرطان شناخته شده است که به طور کلی در چهار گروه قرار می گیرند(یعقوبی جویباری و همکاران، ۱۳۹۲):

کارسینوم: حدود ۸۵ تا ۹۰% سرطان ها را شامل می شود که شامل تومورها ی سفتی است که از لایه خارجی یک بافت منشا می گیرند. مثال هایی از کارسینوم شامل کارسینوم پستان، ریه، حالب، روده، مریف معده و کلیه می باشد.

لنفوم ها یا سرطان های سیستم لنفاوی: شامل سرطان هایی است که علت تولید سلول غیر عادی در آنها، عملکرد غیر طبیعی غدد لنفاوی یا طحال می باشد. لنفوم می تواند سبب ایجاد تومورهایی سفت در نقاط مختلف بدن گردد.

لوسمی: تومورهایی هستند که مغز استخوان را که در سیستم گردش خون نقش مهمی دارد درگیر می کنند و سبب ایجاد سلول های غیر طبیعی در خون مثل گلبول های سفید غیر طبیعی می گردند.

سارکوم ها: تومورهایی سفتی هستند که از بافت همبندی (بافت هایی که باعث پیوند اعضای بدن به هم می شوند) عضلات، استخوان ها، اعصاب و سایر اعضا منشا می گیرد(یعقوبی جویباری و همکاران، ۱۳۹۲).

• سرطان هوچکین و نان هوچکین

در سال ۱۸۳۲ میلادی توماس هوچکین (یک پزشک انگلیسی) برای اولین بار این نوع بیماری را شرح داد. دکتر هوچکین برای اولین بار سیر بالینی لنفوم هوچکین و غیر هوچکین را به روشنی نشان داد. لنفوم هوچکین در سالهای ۱۹۷۰ سبب مرگ تقریبا تمام مبتلایان می شد (ماهوری، ۱۳۸۶).

بیماری هوچکین از گروه سرطان هایی است که لنفوم نامیده می شوند. لنفوم یک واژه عمومی است که به سرطان هایی اطلاق می شود که در سیستم لنفاوی به وجود می آیند. سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است.  این سیستم به بدن کمک می کند تا با بیماری ها و عفونت ها مقابله کند. سیستم لنفاوی شامل شبکه ای از عروق باریک لنفاوی است که مانند عروق خونی در تمام بافت های بدن منشعب می شوند. عروق لنفاوی درون خود، لنف راحمل می کنند که یک مایع آبکی بی رنگ است که حاوی سلول های مقابله کننده با عفونت، به نام لنفوسیت می باشد. در طول این شبکه عروقی، اندام های کوچکی به نام غده لنفاوی وجود دارد. خوشه هایی از غدد لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران، گردن، قفسه سینه و شکم یافت می شوند. بخش های دیگر سیستم لنفاوی طحال، تیموس، لوزه ها و مغز استخوان می باشند. بافت های لنفاوی همچنین در سایر قسمت های بدن نظیر معده، روده ها و پوست یافت می شوند(ماهوری، ۱۳۸۶؛ غیاثوندیان، ۱۳۹۱).

لنفوم های بدخیم گروهی از نئوپلاسم های ناشی از موتاسیون سوماتیک در لنفوسیت های پیش ساز بوده که سیستم لنفورتیکولر را درگیر می کنند. این بدخیمی ها دومین نئوپلاسم شایع سر و گردن پس از کارسینوم سلول سنگفرشی بوده و به دو گروه هوچکین و غیر هوچکین تقسیم می شود(شاه[۲] ، پن وار[۳]، چتورن ویدی[۴]، و کانی[۵]، ۲۰۱۱).

در بیماری هوچکین، سلول های سیستم لنفاوی غیر طبیعی می شوند. آن ها با سرعت زیاد تقسیم می شوند و بدون هیچ نظم و کنترلی رشد می کنند از آن جا که بافت های لنفاوی در بیشتر قسمت های بدن حضور دارند بیماری هوچکین تقریبا از هر جایی می تواند شروع شود. بیماری هوچکین ممکن است در یک غده لنفاوی، منفرد یا گروهی از غدد لنفاوی یا برخی اوقات در سایر قسمت های سیستم لنفاوی مثل مغز استخوان یا طحال رخ دهد. این نوع سرطان تمایل دارد که به طریقی نسبتا منظم از یک گروه غدد لنفاوی به گروه دیگر انتشار یابد به عنوان مثال، بیماری هوچکینی که از غدد لنفاوی گردن شروع می شود. نخست به غدد فوق ترقوه ای و سپس به غدد زیر بغل و داخل قفسه سینه گسترش می یابد و نهایتا می تواند به هر جای بدن گسترش یابد. لنفوم نان هوچکین هم ممکن است علاوه بر مغز استخوان ، طحال یا کبد و یا هر اندام دیگر رخ دهد(ماهوری، ۱۳۸۶؛ غیاثوندیان، ۱۳۹۱). 

علت این بیماری مشخص نیست. ممکن است عواملی از محیط، خصوصیات ژنتیک فرد و همچنین عوامل عفونی در ایجاد بیماری دارای نقش باشند. لنفوم هوچکین ممکن است در هر سنی بروز نماید. اما اکثر موارد در سالهای اول بلوغ (۱۵ تا ۴۰ سالگی) یا در میانسالگی (پس از سن ۵۵ سال) دیده می شود. تشخیص این بیماری با برداشت قطعه ای از غده غیر طبیعی و بررسی ساختمان سلولهای تشکیل دهنده آن با استفاده از میکروسکوپ انجام می شود.  درمان این بیماری با شیمی درمانی ترکیبی از چند دارو، اشعه درمانی یا ترکیب آنها انجام شده، تقریبا در ۹۰% موارد سبب شفای کامل بیمار می شود(ماهوری، ۱۳۸۶).

• لنفوم غیرهوچکین

این بیماری مجموعه ای از حدود ۳۵ بیماری مختلف را تشکیل می دهد که همگی حاصل بدخیم شدن لنفوسیتهای طبیعی هستند. لنفومهای غیرهوچکین بر اساس اینکه از لنفوسیتهای B یا T منشاء گرفته باشند، به دو دسته بزرگ تقسیم می شوند. در این گروهها، از بیماریهای به شدت تهاجمی و به سرعت کشنده تا بیماریهای دارای سیر کند چندین ساله دیده می شود. سیر طبیعی لنفوم غیر هوچکین از لنفوم هوچکین کمتر قابل پیش بینی است و این بیماری می تواند با سهولت بیشتری به نواحی خارج از غدد لنفی تهاجم یابد(ماهوری، ۱۳۸۶).

علائم اولیه لنفومهای غیر هوچکین مشابه لنفوم هوچکین با بزرگی غدد لنفاوی در نقاط مختلف بدن یا درگیری بعضی از اندامهای غیر از سیستم لنفاوی (درگیری مغز، پستان، بیضه،…) است. با پیشرفت بیماری، ارگانهای متفاوتی ممکن است درگیری پیدا کنند. تشخیص این بیماری نیز با بررسی میکروسکوپی قطعات بافت غیر طبیعی صورت می گیرد. درمان این طیف بیماریها نیز با ترکیبی از شیمی درمانی، اشعه درمانی یا هر دوی آنها صورت می گیرد. باید دانست که عاقبت لنفومهای غیر هوچکین به خوبی لنفوم هوچکین نیست اگرچه که هریک از انواع این بیماری دارای پاسخ به درمان و سیر متفاوتی از سایرین است(ماهوری، ۱۳۸۶).

• علائم بیماری هوچکین و نان هوچکین

برخی از علائم بیماری هوچکین و نان هوچکین به قرار زیر می باشد(غیاثوندیان، ۱۳۹۱):

1. بزرگ شدن غیر دردناک غده های لنفاوی گردن، زیربغل یا کشاله ران .
2. تب راجعه غیر قابل توجیه .
3. تعریق شبانه .
4. کاهش وزن غیر قابل توجیه .
5. خارش پوست .
6. ضایعات پوستی در بیماران مبتلا به نان هوچکین؛
7. دردهای غیر طبیعی پشت یا شکم؛
8. بزرگ شده طحال یا کبد در اکثریت موارد تشخیص دقیق منوط به تکه برداری غدد لنفاوی بزرگ شده.
   • سبب شناسی سرطان

طبقه بندی عناصر و عوامل مداخله کننده در کارسینوژنزیس شامل ویروس ها و باکتری ها، و عوامل فیزیکی، شیمیایی، ژنتیکی یا مشخصات فامیلی، رژیم غذایی و عوامل هورمونی است(غیاثوندیان، ۱۳۹۱).

مشکل است که ویروس ها به عنوان علت سرطان در انسان ارزیابی شوند چون جدا کردن آنها کاری دشوار است. به هر حال وقتی نوع مشخصی از سرطان در گروههای خاصی ظاهر می شود علل عفونی، در نظر گرفته شده یا مورد شک هستند. باکتری ها به عنوان علت سرطان بیش از سال ها است که ارزیابی شده اند اما شواهد اندکی ارتباطی باکتری با سرطان را حمایت می کند. عوامل فیزیکی همراه با کارسینوژنزیس شامل مواجهه با نور خورشید یا تشعشع، تحریک یا التهاب مزمن، و مصرف تنباکو است. تصور می شود که در حدود ۷۵% از همه سرطان ها به محیط مرتبط هستند. خطرناک ترین مواد یمیایی اثرات سمی خود را از طریق تغییر ساختمان DNA در نواحی از بدن که از مواجهه با مواد شیمیایی دورتر بوده اند، ایجاد می کنند. کبد، ریه ها و کلیه ها از جمله ارگان هایی هستند که احتمالا به دلیل نقش خود در سمیت زدایی ماد شیمیایی بیشتر متاثر می شوند(غیاثوندیان، ۱۳۹۱)…………………………

……………………………..

…………………………….