عدالت محوري

(۹ صفحه ورد)

اولین مساله ای که باید روشن شود این است که عدل چیست ؟ ظلم چیست؟ تا مفهوم اصلی و دقیق عدل روشن نشود هر کوششی بیهوده است و از اشتباهات مصون نخواهیم ماند. مجموعا چهار معنی برای این کلمه هست :

الف : موزون بودن : اگر مجموعه ای را در نظر بگیریم که در آن اجزاء و ابعاض مختلفی به کار رفته است و هدف خاصی از آن منظور است باید شرایط معینی در آن از حیث مقدار لازم هر جزء و از لحاظ کیفیت ارتباط اجزاء با یکدیگر رعایت شود و تنها در این صورت است که آن مجموعه می تواند باقی بماند و اثر مطلوب خود را بدهدو نقش منظور را ایفا نماید .

جهان، موزون و متعادل است . اگر موزون ومتعادل نبود برپا نبود نظم و حساب و جریان معین و مشخصی نبود . در قرآن کریم آمده است :

والسماء رفعها و وضع المیزان    ( الر حمن / ۷ )

همان طور که مفسران گفته اند مقصود این است که در ساختمان جهان ، رعایت تعادل شده است در هر چیز از هر ماده ای به قدر لازم استفاده شده است فاصله ها اندازه گیری شده است . در حدیث نبوی آمده است :

بالعدل قامت السموات و الارض          ( تفسیر صا فی )

” همانا آسمان و زمین به موجب عدل بر پاست .”

عدل به معنی تناسب و توازن از شوون حکیم بودن و علیم بودن خداوند است .

ب : معنی دوم عدل ، تساوی و نفی هرگونه تبعیض است : گاهی که می گویند : فلانی عادل است منظور این است که هیچ گونه تفاوتی میان افراد قایل

نمی شود . بنابراین عدل یعنی مساوات .اگر مقصود این باشد که عدالت ایجاب می کند که هیچگونه استحقاقی رعایت نگردد و با همه چیز و همه کس به یک چشم نظر شود این عدالت عین ظلم است اما اگر مقصود این باشد که عدالت یعنی رعایت تساوی در زمینه ی استحقاقهای متساوی البته معنی درستی است عدل ایجاب می کند این چنین مساواتی را و این مساوات از لوازم عدل است .

……………………….

………………………