مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای فصل دوم پایان نامه بررسي ساختار و شيوه‌های مجلس‌گويي و سیر تحول آن با تکیه بر متون برجستة ادبی عرفانی تا ابتدای قرن دهم

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

۲-۱-تعریف مفاهیم……………………………………. ۷

۲-۳-پیشینة تحقیق ……………………………………. ۸

فصل سوّم: تعریف وعظ و خطابه و سیر تاریخی- اجتماعی مجلس­گویی

۳-۱-خطابه و تعریف آن……………………………………. ۱۴

۳-۲-اجزاء خطابه……………………………………. ۱۶

۳-۳-تاريخ خطابه در يونان ……………………………………. ۱۶

۳-۳-۱- تفاوت خطابه و مجلس­گویی……………………………………. ۲۲

۳-۴-سخنوری در ایران پیش از اسلام……………………………………. ۲۳

۳-۵-فن خطابه در عصر جاهلی……………………………………. ۳۴

۳-۵-۱- ویژگی­های خطابه در عصر جاهلی……………………………………. ۳۶

۳-۶-خطابه در صدر اسلام……………………………………. ۳۸

۳-۶-۱-خطبای صدر اسلام……………………………………. ۴۴

۳-۶-۱-۱- تفاوت خطبه و خطابه……………………………………. ۴۴

۳-۶-۱-۲- خطبه­های پیامبر اکرم (ص)……………………………………. ۴۵

۳-۶-۱-۳- خطبه­های امام علی (ع)……………………………………. ۵۱

۳-۷-زمينه‌هاي سياسي رواج خطابه در عصر اموي……………………………………. ۵۶

۳-۷-۱-ویژگی­های خطابة اموی……………………………………. ۵۸

۳-۸-دولت عباسي و ادب آن عصر……………………………………. ۵۸

۳-۸-۱-خطابه در عهد عباسی……………………………………. ۶۰

۳-۹- مراکز و شیوه­های تعلیم در تمدن اسلامی……………………………………. ۶۱

۳-۹-۱- شیوه­های تعلیم……………………………………. ۶۶

۳-۹-۱-۱- املاء و استملاء……………………………………. ۶۶

۳-۱۰- مجالس سخنوری در قرن سوم و چهارم هجري ……………………………………. ۶۹

۳-۱۱- ویژگی­ها و آداب خطبه­ها و مجالس وعظ ……………………………………. ۷۶

۳-۱۱-۱-کوتاهی خطبه­……………………………………. ۷۶

۳-۱۱-۲- حمد، دعا و آیات قرآن……………………………………. ۷۶

۳-۱۱-۳-  سجع در خطابه……………………………………. ۷۸

۳-۱۱-۴- موضوع خطبه­ها……………………………………. ۷۸

۳-۱۱-۵-رسم پرسش و پاسخ……………………………………. ۷۹

۳-۱۱-۶- قُرّا و قرائت قرآن……………………………………. ۸۰

۳-۱۱-۷- قوّالی ……………………………………. ۸۵

۳-۱۱-۸- حضور معرّف……………………………………. ۸۹

۳-۱۱-۹- ذکر دعا و صلوات در آغاز و انجام مجلس……………………………………. ۹۰

۳-۱۱-۱۰- برآوردن نیاز سائلان در میانة منبر ……………………………………. ۹۰

۳-۱۱-۱۱- ترک منبر و واگذاری آن به میهمان ……………………………………. ۹۲

۳-۱۱-۱۲- رسم تراشیدن موی در مجالس وعظ……………………………………. ۹۲

۳-۱۱-۱۳- حضور زنان در مجالس……………………………………. ۹۳

۳-۱۲- قصّاص در تمدن اسلامی……………………………………. ۹۶

۳-۱۳- مقامه……………………………………. ۹۹

۳-۱۴-ادبیات تصوف ……………………………………. ۱۰۱

۳-۱۵- مجالس وعظ صوفیه……………………………………. ۱۰۴

۳-۱۶- ملفوظات……………………………………. ۱۱۲

۳-۱۷- آداب و آسیب­شناسی مجالس وعظ……………………………………. ۱۱۴

۳-۱۷-۱- شناخت قابلیت مخاطب ……………………………………. ۱۱۵

۳-۱۷-۲- صفت واعظ……………………………………. ۱۱۶

۳-۱۷-۳- آسیب­شناسی وعظ……………………………………. ۱۱۸

۳-۱۷-۴- آداب وعظ در بیان «ابن جوزی» و «عنصرالمعالی» ……………………………………. ۱۲۱

فصل چهارم: ویژگی­های محتوایی مجالس

۴-۱- تفسیر ……………………………………. ۱۲۵

۴-۲-تأویل……………………………………. ۱۲۸

۴-۳-دعا ……………………………………. ۱۳۴

۴-۳-۱-مناجات……………………………………. ۱۳۴

۴-۳-۲-کاربرد آیه­های قرآن در دعا……………………………………. ۱۳۶

۴-۳-۳-موضوع دعا……………………………………. ۱۳۶

۴-۳-۴-دعا برای  اقشار مردم، پادشاه و بزرگان  ……………………………………. ۱۳۷

۴-۳-۵-دعا به فارسی و عربی……………………………………. ۱۳۹

۴-۳-۶-دعا با جمله­های کوتاه و موجز……………………………………. ۱۳۹

۴-۳-۷-دعا به عنوان فتح باب کلام……………………………………. ۱۴۰

۴-۴- آداب سخنوری ……………………………………. ۱۴۰

۴- ۴-۱- رعایت اقتضای حال شنونده……………………………………. ۱۴۰

۴-۴-۲-توصیف مخاطب حقیقی ……………………………………. ۱۴۵

۴-۴-۳-شناخت ظرفیت و توانایی مخاطب ……………………………………. ۱۴۶

۴-۴-۴- سامان سخن گفتن با لب‏ها نیست……………………………………. ۱۵۱

۴-۴-۵-شیوة اقناع مخاطب و طرح استدلال……………………………………. ۱۵۳

۴-۵-نقد اجتماعی……………………………………. ۱۵۴

۴-۶-نقد صوفيه، مشایخ و علماء ……………………………………. ۱۶۱

۴-۷-نقد قرّايان……………………………………. ۱۷۰

۴-۸-نقد سماع……………………………………. ۱۷۳

۴-۹-نقد و نفي فلسفه……………………………………. ۱۷۷

۴-۱۰- از تقلید تا تحقیق……………………………………. ۱۸۰

۴-۱۱-اتمام حجت……………………………………. ۱۸۳

۴-۱۲-طرح مسائل کلامی……………………………………. ۱۸۵

۴-۱۲-۱-رؤیت……………………………………. ۱۸۷

۴-۱۲-۲-بحث استطاعت یا  جبر و اختیار……………………………………. ۱۹۱

۴-۱۲-۳-کلام الهی……………………………………. ۱۹۳

۴-۱۳-تأکید بر تلازم شريعت و طریقت……………………………………. ۱۹۴

۴-۱۴-پرهیز  از تعصّب و داوری……………………………………. ۱۹۶

فصل پنجم : ویژگی­های لفظی و زبانی مجالس

۵-۱-ندا یا خطاب­……………………………………. ۲۰۵

۵-۱-۱-ندا با لحن إخوانی و دوستانه……………………………………. ۲۰۶

۵-۱-۲-تنبیه……………………………………. ۲۱۲

۵-۱-۳-هشدار و تحذیر……………………………………. ۲۱۴

۵-۱-۴-طنز و تهکّم……………………………………. ۲۱۵

۵-۱-۵-ندا با لحن تحقیر و اهانت……………………………………. ۲۱۶

۵-۱-۶-ندا با لحن نقد و توبیخ……………………………………. ۲۱۸

۵-۱-۷-ندا با لحن تعلیمی و رسمی……………………………………. ۲۱۹

۵-۲-پرسش ……………………………………. ۲۲۱

۵-۲-۱-پرسش ایجابی……………………………………. ۲۲۲

۵-۲-۱-۱-طرح پرسش­ از سوی گوینده  ……………………………………. ۲۲۲

۵-۲-۱-۲-پرسش از سوی حاضران مجلس……………………………………. ۲۲۳

۵-۲-۱-۳-پرسش مقدّر……………………………………. ۲۲۴

۵-۲-۲-شیوة پاسخ­گویی……………………………………. ۲۲۵

۵-۲-۳-پرسش بلاغی……………………………………. ۲۲۷

۵-۲-۴-جمله­های پرسشی در میان حکایت­ها ……………………………………. ۲۳۴

۵-۳-شیوه­های امر و نهی و تنبی……………………………………. ۲۳۴

۵-۳-۱-امر ……………………………………. ۲۳۴

۵-۳-۲-تنبیه و هشدار……………………………………. ۲۳۷

۵-۳-۳-نهی……………………………………. ۲۳۸

۵-۴-تحمیدیه……………………………………. ۲۳۹

۵-۵-تخلّص در کلام……………………………………. ۲۴۲

۵-۶- شگرد زبان حال……………………………………. ۲۴۶

۵-۶-۱-از زبان پروردگار خطاب به بنده ……………………………………. ۲۴۹

۵-۶-۲-زبان حال اشخاص ……………………………………. ۲۵۲

۵-۶-۳-از زبان حیوانات و اشیاء……………………………………. ۲۵۴

۵-۷-تمثيل و تشبیه……………………………………. ۲۵۶

۵-۷-۱-تمثیل­ معقول به محسوس……………………………………. ۲۶۱

۵-۷-۲-تمثیل محسوس به محسوس……………………………………. ۲۶۳

۵-۷-۳-داستان تمثیلی……………………………………. ۲۶۴

۵-۷-۴-تمثیل­های کوتاه و موجز……………………………………. ۲۶۷

۵-۷-۵-تمثیل­های مفصل و مشروح……………………………………. ۲۷۰

۵-۷-۶-شروع کلام با تمثیل……………………………………. ۲۷۲

۵-۷-۷-تمثیل­های شعری……………………………………. ۲۷۲

۵-۷-۸-کاربرد عناصر  زندگی اجتماعی و طبیعت در تمثیل­ها……………………………………. ۲۷۳

۵-۷-۹-ضرب­المثل……………………………………. ۲۸۹

۵-۸-آغاز سخن با قرآن و حدیث نبوی ……………………………………. ۲۹۳

۵-۹-گفت و گو……………………………………. ۲۹۵

۵-۹-۱-گفت و گو  در نقل حکايت‌ها ……………………………………. ۲۹۵

۵-۱۰-حکایت­ها و  قصه­ها ……………………………………. ۲۹۸

۵-۱۰-۱-قصص قرآنی و برگرفته از تفاسیر……………………………………. ۲۹۹

۵-۱۰-۲- حکایات عرفا و بزرگان ……………………………………. ۳۰۱

۵-۱۰-۳-قصه­های عامیانة حِکمی……………………………………. ۳۰۳

۵-۱۰-۴-قصه­های تاریخی و نیمه تاریخی……………………………………. ۳۰۶

۵-۱۰-۵-حکایت­های عصری……………………………………. ۳۰۷

۵-۱۰-۶-حکایت‏های کوتاه ……………………………………. ۳۰۸

۵-۱۰-۷-بیان هدف و نتیجة قصه……………………………………. ۳۱۱

۵-۱۰-۸-شیوۀ نقل قصه ……………………………………. ۳۱۲

۵-۱۰-۹-شرح و تفصیل در بیان قصه……………………………………. ۳۱۳

۵-۱۰-۱۰-بيان شاعرانه در نقل حكايات……………………………………. ۳۱۶

۵-۱۱-شیوة کاربرد آیات و روایات……………………………………. ۳۱۷

۵-۱۲-ترجمه……………………………………. ۳۲۳

۵-۱۲-۱- ترجمة نوع اول……………………………………. ۳۲۴

۵-۱۲-۲- ترجمة نوع دوم……………………………………. ۳۲۴

۵-۱۲-۳- همراهی تفسیر و ترجمه……………………………………. ۳۲۵

۵-۱۲-۴-گزینش­های به جا و دقیق در ترجمه……………………………………. ۳۲۶

۵-۱۲-۵-موسیقی کلام در ترجمه……………………………………. ۳۲۷

۵-۱۳-ایجاز و گزیده­گویی……………………………………. ۳۲۸

۵-۱۴-جمله­های کوتاه ……………………………………. ۳۳۱

۵-۱۵-موسیقی سخن در مجالس……………………………………. ۳۳۵

۵-۱۵-۱-سجع……………………………………. ۳۳۵

۵-۱۵-۲-جناس ……………………………………. ۳۴۱

۵-۱۵-۳-تكرار بلاغی……………………………………. ۳۴۲

۵-۱۵-۴-استفاده از شعر……………………………………. ۳۴۳

۵-۱۶-خود اتّهامي ……………………………………. ۳۴۹

۵-۱۷-ويژگي‌هاي زبان گفتار ……………………………………. ۳۵۲

۵-۱۸-طبقه­بندی عددی ……………………………………. ۳۶۰

….

….