مبانی نظری و پیشینه تحقیق بيش فعالي ورفتارهاي تکانشي

اختلال کم توجهی بیش فعالی

اختلال کم توجهي – بيش فعالي۱ ، الگوي کاهش توجه پايدار ويا بيش فعالي ورفتارهاي تکانشي۲ است که شديدتر وشايع تر از آن است که معمولا” در کودکان و نوجوانان با سطح رشد مشابه ديده ميشوند .درگذشته تصور ميشد که بيش فعالي علامت مختل کننده اصلي دراين اختلال است ،اما امروز ه عموم صاحبنظران معتقدند که بيش فعالي اغلب ثانويه به ضعف کنترل تکانه است . امروزه در براي مطرح کردن  تشخيص بايد برخي از علايم بيش فعالي از سن ۷ سالگي ظاهر شوند ، هرچند در بسياري از کودکان ADHD در سن بالاي ۷ سالگي تشخيص داده مي شود.يعني زماني که رفتارهاي آنها سبب بروز مشکلاتي در مدرسه وساير مکانهاشده است . براي تائيد تشخيص ADHD ، تخريب ناشي از بي توجهي و با بيش فعالي / تکانشگري بايستي دست کم در دوزمينه و موقعيت قابل مشاهده بوده ودرکارکرداجتماعي ، تحصيلي ، يا فعاليتهاي خارج درسي متناسب با رشد کودک تداخل کند ( کاپلان و سادوک ، ۲۰۰۷ ) .

اين اختلال سالها در منابع علمي با انواعي از اصطلاحات توصيف شده است. در اوايل سال ۱۹۰۰ کودکان تکانشگر مهار گسيخته وبيش فعال ( که بسياري از آنان دچار آسيب هاي عصبي ناشي از آنسفاليت  بودند ) تحت عنوان سندرم بيش فعالي طبقه بندي ميشدند .  شايع ترين علائم اين بيماري بي توجهي ، حواس پرتي ، تحرک وفعاليت فيزيکي زياد وانجام اعمال ورفتار بدون فکر وانديشه ميباشد (آرنز.ام. رايدر، ۲۰۰۹ ).

اين اختلال سالها در منابع علمي با انواعي از اصطلاحات توصيف شده است. در اوايل سال ۱۹۰۰ کودکان تکانشگر مهار گسيخته وبيش فعال ( که بسياري از آنان دچار آسيب هاي عصبي ناشي از آنسفاليت  بودند ) تحت عنوان سندرم بيش فعالي طبقه بندي ميشدند .  شايع ترين علائم اين بيماري بي توجهي ، حواس پرتي ، تحرک وفعاليت فيزيکي زياد وانجام اعمال ورفتار بدون فکر وانديشه ميباشد (آرنز.ام. رايدر، ۲۰۰۹ ).

______________________________

۱٫٫Attention deficit Hyper Acctivity Disorder 2.Impulsivity Behaviour 3.ADHD-IA      ۲٫ .ADHD – III    ۳٫ ADHD-C

۲۸

اختلال رشدي فراخناي توجه ، تکانشري و يا بيش فعالي و نيز رفتارهاي قاعده مند است که در آن اين کمبودها به طور قابل ملاحظه اي نامتناسب با سن عقلي کودک است شروع آن دردوران کودکي است نشانه ها به طور قابل ملاحظه اي نافذ و موقعيتي هستند معمولا در طول زمان مزمن يا پايدارند ونتيجه مستقيم تاخيرشديد زبان، ناشنوايي ،نابينايي، اوتيسم يا روان پريشي دوران کودکي نيستند ( باراباس .ا & باراباس .ام۲ ،۱۹۹۶ ).

در گذشته تصور ميشد بيش فعالي علامت مختل کننده اصلي در اين اختلال است اما ا مروز عموم صاحبنظران معتقدند که پيش فعالي اغلب ضعف  ثانويه کنترل تکانه  است . در ملاک تشخيصي ADHD پيش فعالي وتکانشگري يک بعد مشترک را شامل ميشوند . در حال حاضر تشخيص ADHD  مبتني برنظر اجمالي صاحبنظران است که معتقدند سه نوع قابل مشاهده اختلال يعني بي توجه ، پيش فعال ، و تکانشي يا مرکب همگي تظاهر يک  اختلالند ( باراباس .ا & باراباس .ام ،۱۹۹۶ ) .

در گذشته تصور ميشد بيش فعالي علامت مختل کننده اصلي در اين اختلال است اما ا مروز عموم صاحبنظران معتقدند که پيش فعالي اغلب ضعف  ثانويه کنترل تکانه  است . در ملاک تشخيصي ADHD پيش فعالي وتکانشگري يک بعد مشترک را شامل ميشوند .

ملاک تشخيص :

تشخيص ADHD بايد صرفاً موقعي داده شود که اطلاعات مربوط به کودک با دقت جمع آوري شده و کودک مزبور به وسيله ي يک پزشک ، يک روانشناس با تجربه مورد مطالعه ي دقيق قرار گرفته باشد ، همچنين اين بررسي بايد براي مدتي ادامه يافته باشد .  براي تعيين چگونگي رفتار کودک در مدرسه ، جويا شدن نظر معلم و مدير مدرسه دراين باره ضروري است . قبل از تشخيص بيش فعالي همراه با کمبود توجه بايد کليه ي عوامل ممکن ديگر مانند عوامل عاطفي ،اضطراب محيطي و …. مورد توجه قرار مي گيرند و از اين حيطه مستثني شوند.

۲۹

کودک در صورت دارا بودن ۸ مورد از اين ويژگيها که بايد در سنين قبل از ۷ سالگي بروز کرده و حداقل تا ۶ ماه دوام يافته باشند، ميتواند  ADHD تشخيص داده شود.  اين رفتارهادرمقايسه کودکان همسن و سال آنان شديدترباشد .
۱٫ هنگام نشستن معمولا دستها يا پاهايش بي قرارند يا مدام در جاي خود حرکت ميکند (اين حالت در نوجوانان ممکن است به احساس بيقراري ذهني محدود شود .

۲٫هنگامي که از او خواسته شده بنشيند يا بايد در جايي نشسته بماند، انجام اين کار برايش بسيار مشکل است .

3. به سادگي و با کمترين عامل خارجي دچار حواس پرتي ميشود .

۴٫در بازيها يا موارد مشابه حضور در گروه، منتظر نوبت شدن برايش مشکل است.
۵٫ معمولا قبل از به پايان رسيدن يک پرسش،فورا و بدون فکر پاسخ را بيان ميکند.

6. بدون اينکه قصد لجاجت يا مخالفت داشته و يا اينکه در درک مساله مشکل داشته باشد، انجام کارهايي که از روي يک دستور خاص و به ترتيب مشخص شده باشد، برايش مشکل است (ليندن .م حبيب ۱۹۹۶ ، رادو جيويک ،۱۹۹۶) .
7. توجه ممتد به يک کار يا بازي برايش مشکل است.
   ۸٫ معمولا از يک کار ناتمام سراغ کار ديگري ميرود.
8. بي سر و صدا بازي کردن برايش مشکل است.
   ۱۰ . معمولا زياد حرف ميزند.

۱۱ . معمولا ميان صحبت ديگران پريده يا به طور ناخوانده وارد جمع، بازي و … ميشود.
۱۲ . بيشتر اوقات چنين به نظر ميرسد هنگامي که با او صحبت ميشود به حرفهاي گوينده توجهي ندارد.

۳۰

۱۳ . معمولا وسايل مهم و ضروري خود (مانند کتاب، اسباب بازي يا نوشت افزار) را در مدرسه يا خانه گم ميکند.

۱۴ . غالبا بدون توجه به عواقب آن و بدون اينکه به دنبال هيجان باشد، کارهاي خطرناکي انجام ميدهد. (براي مثال بدون توجه به وسط خيابان مبپرد (ليندن . ام ، حبيب .تي ، رادوجيويک .وي ، ۱۹۹۶ ) .  البته، تقريبا تمام اين رفتارها در کودکان تيزهوش، مستعد و خلاق نيز ديده ميشود علائم نبايد در اثر فشار رواني و استرس ايجاد شده باشد. کودکاني که طلاق، جدايي، بيماري، تغيير مدرسه يا تغيير ناگهاني در زندگي را تجربه مي کنند ممکن است بي توجه يا فراموشکار شوند. براي تشخيص اختلال بايد اين عوامل در نظر گرفته شود. همچنين زمان شروع علائم درست بعد از اين وقايع در تشخيص درست کمک کننده است. و از آنجائيکه اين بيماري  هم در کوتاه مدت و هم در درازمدت عوارض نامطلوبي براي کودک ، خانواده وجامعه به همراه دارد در نتيجه استفاده از ابزاري مناسب  جهت  بهبودي  و کنترل رفتار ها و عملکرد اين کودکان کمک کند ، که فوايد بسياري خواهد داشت (کربي . وودوارد۱، ونگ واي۲ ،۲۰۱۰).

اختلال کمبود توجه بيش فعالي بي توجهي۳

* ناتواني در توجه به جزئيات و بي دقتي در تکاليف مدرسه يا ساير فعاليتها

* مشکل در ادامه دادن توجه و حفظ دقت در طي فعاليتها.

* مشکل آشکار در گوش دادن.

* مشکل در پيروي از دستورات(علايم به دليل رفتار مقابله اي يا عدم درک دستورللمل ها نيست..)

* بي نظمي.

…………………………

…………………………

…………………………