مبانی نظری وپیشینه تحقیق اتيسم

اتيسم

اتيسم طيفي از اختلالات است. در اصطلاح کلي، به اين معني است که فرد مي­تواند داراي يک اتيسم خفيف يا خيلي شديد باشد. در بالاترين انتهاي طيف سندرم آسپرگر وجود دارد، که بعضي از اوقات سندرم پروفسور کوچک ناميده مي شود. پايين ترين انتهاي طيف اغلب اتيسم کلاسيک ناميده مي شود که معمولا همراه با عقب ماندگي ذهني است. در بين اين طيف انواع اختلالات نافذ رشد شامل سندرم رشد اختلال فروپاشنده دوران کودکي، اختلال نافذ رشدغير اختصاصي وجود دارد (گریر و آفیت، ۲۰۰۹).

اُتيسم اختلال رشد ذهني پيچيده­اي مي­باشد كه معمولا در ۳ سال اول زندگي شخص ممكن است بروز كند. به نظر مي­رسد كه يك اختلال در سيستم عصبي كه باعث عدم عملكرد صحيح مغز مي­شود در ايجاد اين بيماري مؤثر مي باشد­. اين اختلال در بيماران اُتيستيك باعث مي­شود كه مغز نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي به درستي عمل كند. كودكان و بزرگسالان اُتيستيك در زمينه ارتباط كلامي و غير كلامي‍، رفتارهاي اجتماعي، فعاليت­هاي سرگرم كننده و بازي داراي مشكل مي باشند. اُتيسم يكي از پنج بيماري مي باشد كه در مجموع به آنها اختلالات نافذ رشد مي گويند. اين پنج بيماري عبارتند از: اُتيسم، اختلال آسپرگر، اختلال عدم تمركز دوران كودكي، اختلال رِت، و اختلالات نافذ رشد كه با معيارهاي بيماري هاي ذكر شده مطابقت ندارند. هر كدام از اين بيماري­ها داراي معيارهاي شناخت خاص خود هستند كه توسط انجمن روانشناسي آمريكا مشخص شده اند. در بيماري هاي طيف پي دي دي، اُتيسم بيشترين تعداد را دارا مي باشد كه تقريبا بين ۲ تا ۶ كودك از هر ۱۰۰۰ كودك به آن دچار مي شوند. اين بدين معنا است كه در كشوري مانند ايران با جمعيت حدود ۷۰ ميليون نفر احتمال مي­رود حدود ۲۸۰ هزار بيمار اُتيستيك وجود داشته باشند و فراموش نكنيد كه اين تعداد هر روز در حال رشد مي باشد. طبق مطالعات انجام شده توسط وزارت آموزش و ساير سازمان هاي دولتي آمريكا، اُتيسم در اين كشور با نرخ رشدي برابر با ۱۰ تا ۱۷ درصد در حال ازدياد است. در ساير كشورها نيز مانند كشور ما اين بيماري در حال رشد نگران كننده­اي است كه متأسفانه حركت جدي از طرف سازمان­هاي مسئول در جهت شناساندن اين بيماري به جامعه و موارد لازم انجام نشده است (دوجا و رابرت، ۲۰۰۶).

اُتيسم در سراسر دنيا ديده مي­شود و فقط در پسران بيشتر از دخترها مشاهده شده است. به عبارت ديگر نژاد، مكان زندگي، ميزان سواد، وضعيت مالي، نوع اعتقاد، شيوه زندگي، و. . . هيچ كدام تأثيري در شانس بروز اُتيسم ندارند (دوجا و رابرت، ۲۰۰۶).

۲-۱-۱-۱ نشانه هاي عمومي بيماري اُتيسم:

از زماني كه آگاهي عمومي در باره اين اختلال شروع به افزايش كرد، بيشتر افراد حتي بعضي ازمتخصصين پزشكي و آموزشي هنوز درك درستي از نحوه تأثير گذاري اين اختلال بر افراد ندارند و از چگونگي برخورد و درمان اين افراد دانش كافي ندارند. به عبارت ساده­تري مي­توان گفت در ميان اين بيماران مي­توان افرادي را مشاهده كرد كه تماس چشمي، رفتار خوب اجتماعي و بعضي از فاكتورهائي را كه در كودكان اُتيستيك مشاهده نمي­شود، داشته باشند ولي در عين حال در ساير فاكتورها با كودكان سالم فرق داشته باشند. به همين دليل تشخيص و تعيين روش درمان و نيز بررسي پيشرفت و مشخص كردن مراحل درمان نيازمند افراد متخصص با دانش كافي مي باشد (راتر، ۲۰۰۵).

اُتيسم را مي توان يك بيماري با طيف گسترده معرفي كرد. اين بيماري مي­تواند نشانه هاي فراواني داشته باشد كه توسط اين نشانه ها اُتيسم را مي توان از درجات خفيف تا شديد درجه بندي كرد. اگرچه اُتيسم را مي­توان توسط يك سري از رفتارها تشخيص داد ولي افراد اُتيستيك مي توانند تركيبي از اين رفتارها را داشته باشند و الزاماً نبايد رفتارهاي اختلالي تعيين شده را به صورت يك­جا از خود نشان بدهند. ممكن است دو كودك كه يك تشخيص براي آنها داده شده است، از نظر رفتاري با هم تفاوت نشان بدهند و از نظر مهارت­ها نيز با هم تفاوت داشته باشند. ممكن است والدين كلمات متفاوتي را در رابطه با بيماري اين كودكان بشنوند مانند شبه اُتيسم، متمايل به اُتيسم، طيف اُتيسم، اُتيسم با عملكرد بالا و پائين، با توانائي بالا و پائين. والدين بايد توجه داشته باشند كه مهمتر از عنوان بيماري، پرداختن به درمان آن است. بايد در نظر داشت كه اين كودكان با درمان مناسب و به موقع مي توانند مطالب را بياموزند، رفتارهاي درست را از خود نشان داده و در آينده مانند افراد عادي زندگي كنند. اما بدست آوردن اين اهداف مستلزم درمان به موقع و درست، تحمل مشكلات و سختي هاي مربوط به اين درمان است (راتر، ۲۰۰۵).

هر شخص اُتيستيك مانند بقيه افراد جامعه داراي شخصيت مختص به خود است و مانند تمامي افراد خصوصيات خاصي را دارا مي باشد. بعضي از اين كودكان ممكن است كه از نظر گفتاري تأخير كمي داشته و بتوانند با كمي كمك، ارتباط كلامي مناسبي را با ديگران برقرار كنند ولي همين كودكان ممكن است از نظر ارتباطات اجتماعي رفتار مناسبي را از خود نشان ندهند. گاهي اين كودكان براي شروع صحبت و تبادل كلامي ممكن است مشكل داشته باشند. افراد اوتيستيك معمولا در مكالمات، يكطرفه رفتار مي كنند يعني فقط در رابطه با چيزي كه خود علاقه دارند صحبت مي كنند و از صحبت­هاي طرف دوم چيزي نمي فهمند. در بعضي از اين كودكان خشونت و خود آزاري نيز مشاهده مي شود. در افراد اُتيستيك ممكن است رفتارهاي زير نيز بروز كند:

۱- اصرار بر يكنواختي و مقاومت در برابر تغييرات.

۲-در بيان نياز هاي خود دچار مشكل هستندو به جاي استفاده از كلمات از اَداها و اشاره استفاده مي كنند.

۳-تكرار كلمات،خنده نابجا، گريه بي مورد، نشان دادن استرس و نگراني بي علت.

۴-ترجيح مي دهند كه تنها باشند.

۵-پرخاشگري

۶-به سختي با ديگران رابطه برقرار مي كنند.

۷-دوست ندارند كه كسي را بغل كنند و يا اينكه كسي آنها را بغل كند.

۸-تماس چشمي ندارند و يا اينكه بسيار كم است.

۹-با روشهاي معمول آموزشي نمي توانند چيزي بياموزند.

۱۰-بازي هاي غير عادي انجام مي دهند.

۱۱- اشياء در حال چرخش را دوست دارند و خود نيز سعي مي كنند اشياء را به حالت چرخش در بياورند.

۱۲-دلبستگي غير عادي به بعضي از اشياء پيدا مي كنند.

۱۳-از نظر احساس درد حساسيت بالاتر و يا پائين تري نسبت به افراد عادي دارند.

۱۴-ظاهراً از چيزي نمي ترسند.

۱۵-از نظر فعاليت هاي فيزيكي، فعاليت زيادتر و يا كمتري نسبت به كودكان سالم دارند.

۱۶-حركات بدني آنها به صورت نرم و عادي نيست.

۱۷-اگرچه آزمايشات شنوائي بر روي آنها سالم بودن شنوائي آنها را ثابت مي كند اما در برابر نام خود و دستورات كلامي خود را بي تفاوت نشان مي دهند (پائول، ۲۰۰۹).

براي كودكان اُتيستيك مشكلات حواس پنجگانه معمول است. ممكن است كه اين كودكان از نظر يك حس و يا چند حس در سطح غير عادي قرار داشته باشند يعني يا حساسيت بيشتري داشته باشند و يا اينكه در آن حس بسيار كُند باشند. ممكن است رايحه اي كه همه آن را دوست دارند باعث آزار كودك اُتيستيك بشود و يا اينكه يك مزه معمولي كودك را ناراحت كرده و كودك از غذاهائي كه آن مزه را دارا مي باشند بگريزد. بعضي از كودكان اُتيستيك به برخي از صداها نيز حساس هستند و ممكن است كه برخي از صداهائي كه ما روزانه به طور عادي مي شنويم باعث رنجش آن­ها بشود. متخصصين معتقدند كه اين نابهنجاري­ها در كودكان اُتيستيك ناشي از اختلال در مجموعه حواس آن­ها مي باشد (پائول، ۲۰۰۹).