مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای فصل دوم پایان نامه برّرسی ابزارهای نشانه ای و زبانیِ ایجاد هیجان در گزیده ای از نمایشنامه های کودک

فصل دوّم :

رئالیسم و انگیزه های ناشی از آن در آثار کودک

کودکی انسان نقش بسیار تعیین کننده ای در رشد او دارد. این تاثیر بر زندگی انسان حکمفرماست و شخصیّت او را به کمال شکل می دهد. انسان در کودکی خود به دنبال کشف نشانه ها و دریافتن معانی است.  برای همین منظور، کودک خود به طور غریزی تمایل دارد که به تقلید از زندگی بزرگتر ها بپردازد . زیرا مشتاق تجربه کردن است . و حتی با آغوش باز به تقلید از سختی ها می پردازد . اما آیا اینکه کودک تمایل به اجرای نمایش زندگی بزرگان دارد ما را مجاز به انتقال اضطراب به کودک نیز می کند ؟

کودک برای کشف جهان از سه مرحله عبور می کند. ابتدا بصورت ناخودآگاه پرسشی در ذهنش شکل می گیرد، سپس در پی یافتن پاسخ پرسش خویش است و با توجّه به جهان ذهنی خود و تعریفی که از پدیده های مختلف دارد در جهت این معنا تراشی بر می آید. و در انتها تلاش می کند تا تمامی پدیده های اطراف خویش را بر اساس تعاریف پیشین در ذهن بازسازی نماید. در حقیقت می توان اینگونه بیان کرد که ” علت، انگیزه، هدف.  ثبات و عدم جنبش در هر پدیده ای، نتیجۀ برابری نیروهای وارده برآن است. هرگاه خللی (در اینجا پرسش کودک همان بر هم ریختن نظم کنونی و خلل می باشد)  در این برابری ایجاد شود و بر آیند نیروها به سود یکی از آنها متزلزل شود، پدیدۀ مورد نظر از تعادل پیشین خارج می شود و به منظور دست یافتن بر تعادلی جدید، تحت تأثیر و در جهت نیروی فائق به حرکت در خواهد آمد. این جنبش و حرکت همچنان ادامه می یابد تا آنکه بار دیگر، در بر خورد با نیروی همینگ از حرکت باز ایستد. بر همین قیاس آدمی نیز، تا فشاری بر او وارد نیامده است، دست به عملی نمی زند و پس از قطع فشار نیز دست از کار خواهد کشید. فشاری که آدمی را به جنبش وا می دارد، همچنان که در مبحث هدف نیز بدان اشاره شد، انگیزه است. پس، انگیزه یعنی به هم خوردن تعادل حاکم بر ارگانیزم. ” (مکّی –۱۳۸۳– ۱۰۱)

” بر اساس مطلب فوق می توان رفتار آدمی را جزئی از یک روند دو مرحله ای از علت به انگیزه و از انگیزه به رفتار هدفگیری شده دانست؛ و باز سودمند است که هر سه را تشکیل دهندۀ یک دور بسته بدانیم. نیل به هدف علت را منتفی می سازد؛ در نتیجه انگیزه را از بین می برد و بر اثر آن رفتار خاموش می شود.البته باید  در نظر داشت که بسیاری از هدفهای «روانی» در مقایسه با هدفهای «جسمانی» محدود و معین نیستند.

علّیت، انگیزش و هدف را می توان به طور یکسان در مورد همۀ مردم، در هر سن، فرهنگ و زمانی صادق دانست. قبول چنین مفروضاتی ما را وا می دارد که هنگام مشاهدۀ رفتار آدمی همیشه انگیزه، و به دنبال انگیزه هدف را جست و جو کنیم. از این مفروضات می توان ترکیبهای گوناگون و بسیار متنوع ترتیب داد.

مفروضات اصلی آن اما ، دست نخورده باقی خواهد ماند. یعنی همیشه و در همه حال، اعمال آدمی ناشی از فشار نیازهای او و در جهت نیل به مقصود است. به این صورت هر عملی مشمول قانون علّیت است: خود به خود بروز نمی کند، بی جهت ادامه نمی یابد و بدون دلیل قطع نمی شود. هر عملی معمول علتی است و در پی رسیدن به غایتی. به عبارت دیگر،  نیاز، در جهت رفع فشاری که از ناحیۀ آن بر آدمی وارد می شود، از میان راههایی گوناگون که به این منظور وجود دارد،یکی را بر می گزیند. گزینش این راه حل و اقدام در به کار بستنش منجر به بروز اعمالی می شود.و یا می توان گفت اعمال آدمی تجّلی و بروز ظاهری راه حلهایی است که به منظور ارضای نیازهایی که بر او فشار می آورد در پیش می گیرد. ”

(نک: مکّی –۱۳۸۳– صفحه ۱۰۲و۱۰۳)

حال اگر این علت که نیاز و انگیزه و مفروض را می سازد از شدت فشار های اجتماعی وارد بر اذهان باشد ناخودآگاهان همان چند فشار محدود و معدود است که نتیجه و معلول های مشخصی نیز خواهد داشت . به عنوان مثال در اثر قحطی و گرسنگی تمامی اهالی شهر دچار مشکل شده اند . ناخودآگاه آنچه که در این روزگار به کودک منتقل می شود ناشی از گرسنگی و قحطی خواهد بود .

تقدّم و تاّخر انگیزه ها.به طور خلاصه دربارۀ آدمی می دانیم که موجودی است هشیار، سودجو ئ دارای قابلیت نشان دادن واکنشهای گوناگون و متغیّر. در کودکی سیستم رفتار آدمی ساده است و با تحریک نیازهای فیزیولوژیکی عمل می کند. هر رفتار نتیجۀ نیازی واحد جست وجوی هدفی معین است و به تدریج که رشد مسیر طبیعی خود را طی می کند، روابط بین انگیزه ها و پاداشهای آدمی زیر تأثیر شدید عوامل اجتماعی و فرهنگی پیچیده تر می شود. آنچه در نهایت پدید می آید شبکه ای است پیچیده از رفتار که زیر تأثیر منظومه ای از نیازها، به طور همزمان، مجموعه ای از هدفها را جست و جو می کند. در این وضع تجلّی رفتار برایندی است از عوامل مرکب بسیار. به عبارت دیگر، رفتار در صورتی سر می زند که نیرومندی کلی نیازهای مثبت ومنفی به روی

…..

…..