پرسشنامه افسردگي بک – ويرايش دوم(BDI-II)

روایی و پایایی دارد

نحوه نمره دهی وکلید سوالات دارد.

BDI يک اتفاق مهم در روان‌شناسي و روان‌پزشکي بود. اين پرسشنامه بيانگر تغييري در ديدگاه متخصصين بهداشت رواني نسبت به افسردگي، از يک رويکرد روان تحليل‌گري به رويکردي جهت داده شده توسط افکار يا تحريف‌هاي شناختي بود(بک،۲۰۰۶). فرم اوليه‌ي پرسشنامه افسردگي بک توسط بک و همکاران(وارد^[۱]، مندلسون^[۲]، ماک^[۳] و ارباخ^[۴]) براساس مشاهدات باليني و توصيفات بيماران افسرده در مقابل بيماران غيرافسرده تهيه شد. اين توصيف‌ها و مشاهدات در قالب ۲۱ نشانه و نگرش گردآوري و در يک مقياس چهاردرجه‌اي از ۰ تا ۳ براساس شدت درجه‌بندي شد. ۲۱ نشانه و نگرش مورد نظر درآزمون عبارتند از ۱- خلق۲- بدبيني^[۵] ۳- احساس شکست^[۶]۴- عدم رضايت از خود^[۷] ۵- گناه^[۸] ۶- تنبيه ۷- دوست نداشتن خود ۸- اتهام به خود^[۹] ۹- افکار خودکشي ۱۰- گريستن ۱۱- تحريک پذيري^[۱۰]۱۲- کناره‌گيري از اجتماع۱۳- بي‌تصميمي^[۱۱] ۱۴- تغييرتصويربدني^[۱۲] ۱۵- مشکلات کاري۱۶- بي‌خوابي^[۱۳] ۱۷- خستگي‌پذيري^[۱۴] ۱۸- از دست دادن اشتها۱۹- از دست دادن وزن ۲۰- اشتغالات ذهني در مورد مسائل جسماني و ۲۱- کاهش ميل جنسي (بک و استير^[۱۵]،۱۹۹۳).

در سال ۱۹۷۱ بک و همکاران شروع به تجديد نظر در فرم اوليه BDI کردند. عبارات متناوب را حذف کردند و از منفي‌هاي دوگانه اجتناب کردند. تعداد سؤال‌ها در هر سؤال کاهش يافت و بعضي عبارات نيز تغييرکرد. نسخه نهايي در سال ۱۹۷۸ تهيه و درسال ۱۹۷۹ به چاپ رسيد. فرم تجديد نظر شده BDI به منظور تعيين شدت افسردگي بيماران با تشخيص روان‌پزشکي طراحي شد. گرچه BDI به عنوان يک ابزار غربالگري براي تعيين سندرم‌هاي افسردگي در بين نوجوانان و بزرگسالان تهيه نشده است ولي براي سال‌هاي متمادي به اين منظور مورد استفاده قرارگرفته است. گرچه اجراي آزمون آسان و سريع است، ولي تفسيرآن بايد ضرورتاً توسط متخصص صورت گيرد.

نقاط برش که از طريق پاسخ بيماران افسرده به دست آمده، شامل چهارطبقه مي‌باشد:

نمرات ۹-۰ در دامنه‌ي حداقل مي‌باشد.

نمرات ۱۶-۱۰ دال برافسردگي خفيف

نمرات ۲۹-۱۷ دال برافسردگي متوسط و

نمرات ۶۳-۳۰ دال برافسردگي شديد است.

دستورالعمل اجراي BDI از اين جهت که آيا صفت افسردگي را مي‌سنجد يا حالت آن را مورد نقد برده است. ساکو^[۱۶](۱۹۸۱؛ به نقل از بک و  استير، ۱۹۹۳) مي‌گويد که BDI بيانگر حالت خلق فرد در همان روز اجراي پرسشنامه است. در فرم نخستين از آزمودني‌ها خواسته مي‌شود که با توجه به« همين حالا» به سؤالات پاسخ دهند درحالي که در فرم تجديد نظرشده « هفته‌ي گذشته و امروز» مورد نظراست. به اين ترتيب در فرم اصلي حالت و در فرم تجديد نظرشده صفت مورد نظراست.

موران^[۱۷] و لامبرت^[۱۸] در سال ۱۹۸۳، وردنبرگ^[۱۹]، کرامز^[۲۰] و فلت^[۲۱] در سال ۱۹۸۵ در بررسي اعتبار محتواي BDI در مقايسه با ملاک‌هاي اختلال عاطفي DSM3 نتيجه گرفتند که BDI شش ملاک از نه ملاک DSM3 را منعکس کرده است و علايم افزايش وزن، پرخوابي و بي‌قراري را مدنظرقرار نداده است. در حالي که به نظرمي‌رسد فقدان علايم مذکور عمدي بوده است، بك در يک بررسي دريافت که ۷۲٪ بيماران افسرده خيلي شديد از دست دادن وزن و ۸۷٪ اختلال خواب را گزارش کردند. اما افزايش اشتها و خواب اغلب  در بزرگسالان بهنجار اتفاق مي‌افتد. به اين ترتيب وي و همکاران به اين نتيجه رسيدند که در نظرگرفتن اين علايم منجر به خطاي مثبت مي‌شود و بدين وسيله افرادي مبتلا به افسردگي تشخيص داده مي‌شوند که واقعاً افسرده نيستند. بي‌قراري نيز به عنوان يک علامت براي يک ابزار خودگزارشي مناسب تشخيص داده نشد(بک و استير،۱۹۹۳).

با چاپ سومين نسخه‌ي تجديد نظرشده‌ي تشخيصي و آماري انجمن روانپزشکي آمريکا(DSM3-R) و سپس چهارمين نسخه (DSM-IV)، ويرايش دوم آزمون (BDI-II) تهيه شد. BDI-II پس از ۳۵ سال تجربه و پژوهش  برروي BDI-I و به منظور تجديد چاپ و به روز رساندن پرسشنامه‌ي افسردگي توسعه يافت(دابسون و محمدخاني،۱۳۸۶). بک در اين نسخه علايمي را که در ملاک‌هايDSM-IV  براي اختلال افسردگي  عمده به آن اشاره شده بود را به پرسشنامه افزود. علايمي نظير بي‌قراري^[۲۲]، تمرکز^[۲۳]، دشواري^[۲۴] و بي‌ارزشي.^[۲۵] علايم BDI در خصوص از دست دادن وزن، تغيير تصوربدني و اشتغالات بدني، به اين دليل که تحليل‌هاي روان‌سنجي نشان داد که اين علايم در سال ۱۹۹۶ نسبت به سال ۱۹۶۱ کمتر بيانگر شدت کلي افسردگي است از BDI-II حذف شدند(بک، استيرو بروان^[۲۶]، ۱۹۹۶). همچنين در گويه‌هاي مربوط به کم‌خوابي و کم‌اشتهايي تجديد نظرشد، به اين ترتيب که هم افزايش و هم کاهش در خواب و اشتها در نظرگرفته شد. به اين ترتيب همه‌ي عبارات به استثناي سه گويه تغيير کرد. تنها گويه‌هاي مربوط به احساس تنبيه شدن، افکار در مورد خودکشي و تمايلات جنسي بدون تغييرباقي ماند. سرانجام از شرکت‌کننده‌ها خواسته شد که با توجه به احساس‌شان درطي دو هفته اخير، گزينه‌هاي موردنظرشان را انتخاب کنند؛ برخلاف BDI که يک هفته‌ي  اخيردرآن مدنظربود.

به طور خلاصه BDI-II براي سنجش شدت افسردگي بزرگسالان و نوجوانان بالاتر از ۱۳ سالي است که تشخيص افسردگي را دريافت داشته‌اند. در واقع BDI-II هم وجود و هم نشانگان افسردگي را ارزشيابي مي‌کند و بنابراين فقط براي تشخيص افسردگي به کار نمي‌رود (دابسون و ابراهيم‌خاني، ۱۳۸۶).

شبيه BDI-II, BDI نيز شامل ۲۱ سؤال با مقياس ارزشي ۰ تا ۳ مي‌باشد. نقطه برش در اين فرم با دو فرم ديگر متفاوت است.

۱۳-۰ حداقل افسردگي

۱۶-۱۴ افسردگي خفيف

۲۸-۲۰ افسردگي متوسط

۶۳-۲۰ افسردگي شديد

رويکرد دو عاملي در مورد افسردگي، افسردگي را شامل دو مؤلفه‌ي شناختي و عاطفي مي‌داند. در اين خصوص اينگونه مطرح مي‌شود که BDI-II منعکس کننده‌ي اين دو مؤلفه است. به اين ترتيب BDI-II شامل دو زير مقياس است. زيرمقياس عاطفي که داراي هشت‌گويه است. گويه‌هاي بدبيني، شکست‌هاي گذشته، احساس گناه، احساس تنبيه، تنفرازخود، انتقاد ازخود، فکر يا ميل به خودکشي و احساس بي‌ارزشي، در زيرمقياس عاطفي قراردارد و در زيرمقياس شناختي، با سيزده گويه، غمگيني، فقدان لذت، گريستن، بي‌قراري، فقدان علاقه، بي‌تصميمي، فقدان انرژي، تغيير درالگوي خواب، تحريک پذيري، تغييردراشتها، مشکلات تمرکز، خستگي و يا فرسودگي و ازدست دادن تمايلات جنسي قرارمي‌گيرد. دو زيرمقياس همبستگي متوسطي در حد ۵۷/۰ داشته‌اند(استرچ^[۲۷]، روبرتي^[۲۸] و روث^[۲۹]، ۲۰۰۴؛ استير، بال^[۳۰]، رانييري^[۳۱] و بک،۱۹۹۹).

…

…