احسان به والدین تا چه حد لازم است؟ عاق والدین کیست؟

(۱۲ صفحه ورد)

احسان به پدر و مادر امرى است که عقل و شرع بر ضرورت آن تصریح نموده است. از نظر عقل شکر منعم یعنى قدردانى و تشکر از کسى که نعمتى به انسان رسانده، لازم است. با توجه به این که پدر و مادر سمبل نیکى و احسان به فرزند هستند و از جان و مال خود براى پرورش او مایه گذارده‏اند، سزاوارترین انسان‏ها براى احترام و قدردانى‏اند و بهترین احترام و قدرشناسى، محبت و اطاعت از آن‏ها است. نقشی که پدر و مادر در به وجود آمدن فرزند خود دارند، به هیچ وجه براى فرزند نسبت به پدر و مادر جبران‏پذیر نیست. کدام حق بالاتر از حق حیات؟ امام زین العابدین(ع) مى‏فرماید: «حق مادرت آن است که بدانى او به گونه‏اى تو را حمل کرد که هیچ کس فردى را چنین حمل نکرده و چنان ثمره‏اى از قلبش را به تو داده است که هیچ کس به کسى نمى‏دهد. او با وجود گرسنگى تو را سیر نمود و با وجود تشنگى تو را سیراب کرد و تو را پوشاند، در حالى که خود برهنه بود…: تو نمى‏توانى سپاس را به جاى آرى، مگر به یارى و توفیق الهى».(۱)

اما دلیل شرع، آیات و روایات فراوانى است که بر ضرورت نیکى به پدر و مادر تأکید دارد. اهمیت احترام به پدر و مادر و نیکی کردن به آنها در سطحی است که قرآن کریم در ۹ مورد از آن سخن آورده است. در سه جا، احسان به پدر و مادر را در کنار توحید و یکتاپرستی ذکر می کند(۲) مثلا در آیه ۳۶ سوره نساء می فرماید: «واعبدوالله ولا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا؛ و خدا را بپرستید، و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید»

علامه طباطبایى در تفسیر آیه می گوید: «معلوم مى‏شود مسئله احسان به پدر و مادر بعد از مسئله توحید، واجب‏ترین واجبات است، هم چنان که مسئله عقوق (نفرین) بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگ‏ترین گناهان کبیره است، به همین جهت این مسئله را بعد از توحید و قبل از سایر احکام اسم برده، نه تنها در این آیات چنین کرده، بلکه در موارد متعددى از کلام خود همین ترتیب را به کار بسته است». ……………………………………

……………………………….