مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای فصل دوم پایان نامه بررسی مبانی، قواعد و روش‌های تفسیری تفسیر نسیم حیات

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………. ۴

فصل اول: تعاریف و مفاهيم بنيادين………………………………………………………….. ۶

۱-۱- شناخت واژگان کلیدی……………………………………………………………………. ۷

۱-۱-۱- تفسیر……………………………………………………………………………………………………. ۷

۱-۱-۲- مبانی تفسیر قرآن…………………………………………………………………………………….. ۹

۱-۱-۳- قواعد تفسیری………………………………………………………………………………………. ۱۰

۱-۱-۴- مفهوم شناسی منهج (روش) تفسیری…………………………………………………………. ۱۱

۱-۱-۵- گرایش تفسیری (اتّجاه)…………………………………………………………………………… ۱۲

۱-۲- شناخت تفسیر نیم حیات……………………………………………………………….. ۱۴

۱-۲-۱- جایگاه تفسیر نسیم حیات………………………………………………………………………… ۱۴

۱-۲-۲- اهداف و نتایج تفسیر نسیم حیات………………………………………………………………. ۱۵

۱-۲-۲-۱- سادگی و همه فهمی………………………………………………………………………… ۱۵

۱-۲-۲-۲- اثبات چهره موزون سوره‌های قرآن و روابط بین آیات…………………………. ۱۵

۱-۲-۲-۳- مقابله با شبهه افکنی های خاورشناسان………………………………………………. ۱۶

۱-۲-۳- ویژگی‌های تفسیر نسیم حیات…………………………………………………………………… ۱۶

۱-۲-۳-۱- ویژگی‌های محتوایی تفسیر نسیم حیات……………………………………………….. ۱۶

۱-۲-۳-۲- ویژگی‌های ساختاری تفسیر نسیم حیات……………………………………………… ۱۷

۱-۲-۳-۲-۱- اکتفا به ترجمه توضیحی صرف………………………………………………… ۱۷

۱-۲-۳-۲-۲- استفاده از تیتر……………………………………………………………………….. ۱۷

۱-۲-۳-۲-۳- به‌کارگیری تغییر قلم……………………………………………………………….. ۱۷

۱-۲-۳-۲-۴- گروه‌بندی آیاتی که از لحاظ معنایی باهم مشترک‌اند در یک بحث……. ۱۸

۱-۲-۴-  شیوه بیان و تنظیم مطالب در تفسیر نسیم حیات………………………………………….. ۱۸

۱-۲-۴-۱- فهرست بندی مطالب سوره………………………………………………………………. ۱۸

۱-۲-۴-۲- ذکر نام غیر معروف سوره‌ها…………………………………………………………… ۱۹

۱-۲-۴-۳- تبیین هدف یا غرض کلی سوره………………………………………………………… ۱۹

۱-۲-۴-۳-۱- معیاری برای حلّ اختلاف تفسیری…………………………………………….. ۲۲

۱-۲-۴-۳-۲- معیاری برای شناخت اسباب نزول…………………………………………….. ۲۲

۱-۲-۴-۴- گاهی ذکر خاطره‌ای مرتبط با سوره………………………………………………….. ۲۲

۱-۲-۴-۵- ذکر روایتی مرتبط با آیه…………………………………………………………………. ۲۳

۱-۲-۴-۶- بررسی لغوی و اصطلاحی آیات و گزینش معنای برتر…………………………. ۲۴

۱-۲-۴-۷- تحلیل مسئله………………………………………………………………………………….. ۲۵

۱-۲-۴-۸- اشاره به ابعاد علمی مسئله………………………………………………………………. ۲۵

۱-۲-۴-۹- بررسی ابعاد عرفانی مسئله……………………………………………………………… ۲۶

۱-۲-۴-۱۰- گاهی ذکر اختلاف قرائت‌ها و بررسی آن‌ها……………………………………… ۲۶

۱-۳- شناخت مؤلف نسیم حیات……………………………………………………………… ۲۸

۱-۳-۱- زندگی‌نامه……………………………………………………………………………………………. ۲۸

۱-۳-۲- آثار…………………………………………………………………………………………………….. ۲۸

۱-۳-۲-۱- تفسیر یک جلدی مبین…………………………………………………………………….. ۲۸

۱-۳-۲-۲- تفسیر ۳۰ جلدی نسیم حیات……………………………………………………………… ۲۹

۱-۳-۲-۳- تفسیر ۸ جلدی نسیم حیات……………………………………………………………….. ۲۹

۱-۳-۲-۴- ترجمه قرآن با واژگان……………………………………………………………………. ۲۹

۵-حقّ با کیست؟ (مناظره مذاهب اسلامی با وهابیت)…………………………………………… ۲۹

فصل دوم: مبانی، قواعد، روش و گرایش تفسیری نسیم حیات…………………….. ۳۰

۲-۱- مبانی تفسیری نسیم حیات…………………………………………………………….. ۳۱

۲-۱-۱- جایگاه و اهمیّت شناخت مبانی تفسیر………………………………………………………… ۳۱

۲-۱-۲- انواع مبانی تفسیر………………………………………………………………………………….. ۳۲

۲-۱-۲-۱- آیات متشابه………………………………………………………………………………….. ۳۲

۲-۱-۲-۱-۱- فايده آيات متشابه‏……………………………………………………………………. ۳۲

۲-۱-۲-۱-۲- انواع متشابه………………………………………………………………………….. ۳۴

۲-۱-۲-۲- انسجام ساختاری قرآن……………………………………………………………………. ۳۶

۲-۱-۲-۲- ۱- ارتباط معنایی آیات و گونه‌های آن در تفسیر نسیم حیات……………….. ۳۶

۲-۱-۲-۳- جامعیت قرآن در تفسیر نسیم حیات…………………………………………………… ۳۸

۲-۱-۲-۳-۱- مستندات قرآنی جامعیّت قرآن……………………………………………………. ۳۸

۲-۱-۲-۳-۲- دو ویژگی مؤثر در جاودانگی قرآن……………………………………………. ۳۹

۲-۱-۲-۴- امکان و جواز تفسیر در نسیم حیات………………………………………………….. ۴۲

۲-۱-۲-۵- بررسی نیاز مخاطبان به تفسیر در نسیم حیات……………………………………. ۴۳

۲-۱-۲-۵-۱- مهم‌ترین علل نیازمندی قرآن به تفسیر………………………………………… ۴۳

۲-۱-۲-۶- منابع تفسیر…………………………………………………………………………………… ۴۶

۲-۱-۲-۶-۱- مستندات منبع بودن قرآن در تفسیر نسیم حیات…………………………….. ۴۶

۲-۲- قواعد تفسیری نسیم حیات…………………………………………………………….. ۴۸

۲-۲-۱- فهم ادبیات عربی زمان نزول…………………………………………………………………… ۴۸

۲-۲-۲- مطالعه تفاسیر مختلف خصوصاً تفاسیر اهل‌بیت………………………………………….. ۴۹

۲-۲-۳- توجّه به شأن و سبب نزول……………………………………………………………………… ۵۰

۲-۲-۴- توجّه به ظاهر و باطن آیات…………………………………………………………………….. ۵۲

۲-۲-۵- سیاق…………………………………………………………………………………………………… ۵۳

۲-۲-۵-۱- انواع سیاق…………………………………………………………………………………… ۵۳

۲-۲-۶- جری و تطبیق………………………………………………………………………………………. ۵۶

۲-۲-۶-۱- معنای لغوی جری و تطبیق……………………………………………………………… ۵۶

۲-۲-۶-۲- معنای اصطلاحی جری و تطبیق………………………………………………………. ۵۷

۲-۲-۶-۳- رابطه‏ى جرى و بطن‏……………………………………………………………………… ۵۷

۲-۲-۷- توجه به معانی و بیان ریشه کلمات……………………………………………………………. ۵۸

۲-۲-۸- توجه به کلمات کلیدی و مترادف………………………………………………………………. ۵۸

۲-۲-۹- جایگاه معنایی کلمات و آیات……………………………………………………………………. ۵۹

۲-۲-۱۰- توجه به ترتیب نزول آیات…………………………………………………………………….. ۶۰

۲-۳- روش‌های تفسیری نسیم حیات……………………………………………………….. ۶۱

۲-۳-۱- روش تفسیر قرآن به قرآن………………………………………………………………………. ۶۱

۲-۳-۱-۱- توضیح آیات مجمل به وسیله آیات مبین……………………………………………… ۶۴

۲-۳-۱-۲- پذیرش معنایی از میان معانی مطرح‌شده در آیه…………………………………… ۶۷

۲-۳-۱-۳- استعانت از قرآن در تعیین معنای اصطلاحی خاصی……………………………. ۶۸

۲-۳-۱-۴- توضیح معنای برخی از آیات توسط آیات دیگر……………………………………. ۷۱

۲-۳-۱-۵- تأیید معنای بعضی کلمات، با شواهد قرآنی………………………………………….. ۷۱

۲-۳-۱-۶- معرّفی تفاسیر قرآن به قرآن…………………………………………………………….. ۷۲

۲-۳-۲- روش تفسیر روایی قرآن………………………………………………………………………… ۷۲

۲-۳-۲-۱- شرح کلمات مجمل و مبهم……………………………………………………………….. ۷۳

۲-۳-۲-۲- بیان مصداق اکمل و اتمّ آیه………………………………………………………………. ۷۵

۲-۳-۲-۳- بیان جزئیات آیات الا حکام……………………………………………………………… ۷۶

۲-۳-۲-۴- بیان شأن نزول آیات………………………………………………………………………. ۷۶

۲-۳-۲-۵- بیان بطن و تأویل آیات……………………………………………………………………. ۷۷

۲-۳-۲-۶- تقیید آیه مطلق به وسیله روایت…………………………………………………………. ۷۸

۲-۳-۳- روش تفسیر عقلی و اجتهادی…………………………………………………………………… ۷۸

۲-۳-۳-۱- عقل…………………………………………………………………………………………….. ۷۸

۲-۳-۳-۲- اجتهاد………………………………………………………………………………………….. ۷۹

۲-۳-۳-۳- گونه‌های تفسیر عقلی……………………………………………………………………… ۷۹

۲-۳-۳-۴- ذکر نمونه‌های تفسیر اجتهادی در نسیم حیات………………………………………. ۸۰

۲-۳-۴- روش تفسیر علمی قرآن………………………………………………………………………….. ۸۵

۲-۳-۵- روش تفسیر کامل و جامع……………………………………………………………………….. ۸۶

۲-۴- گرایش‌های تفسیری نسیم حیات………………………………………………………. ۸۹

۲-۴-۱- گرایش فقهی…………………………………………………………………………………………. ۸۹

۲-۴-۱-۱- ازدواج موقت………………………………………………………………………………… ۹۰

۲-۴-۱-۲- فلسفه وضو و تیمّم………………………………………………………………………….. ۹۱

۲-۴-۱-۳- فلسفه خمس…………………………………………………………………………………… ۹۲

۲-۴-۱-۴- فلسفه روزه…………………………………………………………………………………… ۹۲

۲-۴-۱-۵- فلسفه طلاق…………………………………………………………………………………… ۹۳

۲-۴-۲- گرایش کلامی……………………………………………………………………………………….. ۹۴

۲-۴-۲-۱- امامت، عامل اصلی یأس کفار………………………………………………………….. ۹۵

۲-۴-۲-۲- صفات خبریه………………………………………………………………………………… ۹۵

۲-۴-۲-۳- رؤیت خداوند………………………………………………………………………………… ۹۶

۲-۴-۳- گرایش فلسفی……………………………………………………………………………………….. ۹۷

۲-۴-۳-۱- بطلان پولورالیزم…………………………………………………………………………… ۹۹

۲-۴-۳-۲- تحلیل دو خدایی……………………………………………………………………………… ۹۹

۲-۴-۳-۳- نور بودن خداوند…………………………………………………………………………. ۱۰۱

۲-۴-۴- گرایش علمی……………………………………………………………………………………… ۱۰۳

۲-۴-۴-۱- آفات تفسیر علمی…………………………………………………………………………. ۱۰۵

۲-۴-۴-۲- امتیازات تفسیر علمی…………………………………………………………………… ۱۰۵

۲-۴-۴-۳- شرایط تفسیر علمی………………………………………………………………………. ۱۰۵

۲-۴-۴-۴- گرایش علمی در تفسیر نسیم حیات………………………………………………….. ۱۰۶

۲-۴-۵- گرایش اجتماعی…………………………………………………………………………………. ۱۰۸

۲-۴-۵-۱- صبر و شکیبایی………………………………………………………………………….. ۱۰۹

۲-۴-۵-۲- روابط اجتماعی مسلمانان با همدیگر……………………………………………….. ۱۱۰

۲-۴-۵-۳- مسئله وحدت امّت اسلامی……………………………………………………………… ۱۱۰

۲-۴-۵-۴- ضرورت حکومت اسلامی برای مردم……………………………………………… ۱۱۱

۲-۴-۵-۵- همکاری و تعاون اجتماعی در امور خیریه………………………………………. ۱۱۱

۲-۴-۵-۶- مسئله آزادی انسان و شرایط آن……………………………………………………… ۱۱۲

۲-۴-۵-۷- انفاق…………………………………………………………………………………………. ۱۱۳

۲-۴-۶- گرایش ادبی……………………………………………………………………………………….. ۱۱۴

۲-۴-۶-۱- توجه به صرف و نحو لغات و جملات قرآن……………………………………… ۱۱۵

۲-۴-۶-۲- توضیح لغات و مشکلات قرآن……………………………………………………….. ۱۱۷

۲-۴-۶-۳- عدول از غیبت به خطاب………………………………………………………………. ۱۱۸

۲-۴-۶-۴- معانی حروف……………………………………………………………………………… ۱۱۹

۲-۴-۶-۵- بحث اختلاف قرائت……………………………………………………………………… ۱۲۰

۲-۴-۶-۶- بحث تقدیم و تأخیر……………………………………………………………………….. ۱۲۱

۲-۴-۶-۷- استعاره……………………………………………………………………………………… ۱۲۲

۲-۴-۶-۸- مقلوب……………………………………………………………………………………….. ۱۲۶

۲-۴-۶-۹- حذف و اختصار………………………………………………………………………….. ۱۲۷

۲-۴-۶-۱۰- کنایه و تعریض…………………………………………………………………………. ۱۲۷

۲-۴-۶-۱۱- حقیقت و مجاز………………………………………………………………………….. ۱۲۸

۲-۴-۶-۱۲- تشبیه………………………………………………………………………………………. ۱۲۹

….

…..