مبانی نظری وپیشینه تحقیق مهارت های مدیران آموزشی

مهارت های مدیران آموزشی

پیشینه­ی نظری

۲-۱٫ تعاريف مديريت از ديدگاه صاحب نظران

مديريت از نظر لغوي يعني اداره كردن و مدير اسم فـــاعل از مصدر اداره، به معني اداره كننده است. به عبارتي مدير يعني گرداننده و مديريت يعني گرداندن يك سازمان در جهت اهداف آن. معمولاً واژه­ی مديريت با معاني مختلف به كار برده مي شود. به عنوان مثال، گاهي ممكن است مديريت به فرايندي اشاره داشته باشد كه مديران در جهت تحقق اهداف سازماني آن را پي گيري مي كنند(پرداختچي،۱۳۷۲: ۸ -۷).

تعاريف مديريت از لحاظ ابعادي كه مورد توجه و تأكيد قرار گرفته اند:

الف) در بعضي از تعاريف مديريت، تعامل افراد مورد تأكيد قرار گرفته است:

• مديريت عبارت است از انجام دادن كارها بوسيله ديگران (علاقه بند به نقل از فالت،۱۳۸۰ : ۱۰)؛
• مديريت يعني كار كردن با افراد و بوسيله افراد و گروه ها براي تحقق اهداف سازماني (علاقه بند، به نقل از هرسي ولانچارد،۱۳۸۰ :۱۰)؛
• مديريت يك فرايند اجتماعي است كه يك سلسله اقداماتي را كه به تحقق اهداف منجر مي شود را شامل مي گردد و اين اقدامات اساساً متوجه روابط بين افراد است( آگاروال به نقل از پرداختچي،۱۳۷۲: ۹)

ب) در برخي از تعاريف هماهنگي مورد توجه و تأكيد واقع شده است:

• فراگرد هماهنگ سازي فعاليت فردي و گروهي در جهت هدفهاي گروهي (دانلي و همكاران به نقل از علاقه بند، ۱۳۸۰ : ۱۰).
• هماهنگ سازي منابع انساني و مادي در جهت تحقق هدفها (كاست ورزنزويك به نقل از علاقه بند،۱۳۸۰: ۱۰).
• مديـــريت يعني هماهنگي همه منابع و امكانات از طريق فـــراگردهاي برنامه ريزي، سازماندهي، هدايت و كنترل به نحوي كه اهداف تعيين شده برآورده شود(گريفين، نقل از علاقه بند، ۱۳۸۰ : ۱۰).

ج) تعاريفي كه به وظايف يا كاركردهاي مديريت تأكيد بيشتري دارند:

• مديريت فراگرد برنامه ريزي، سازماندهي، هدايت و كنترل فعاليت هاي اعضاي سازمان و استفاده از همه منابع سازماني براي دست يابي به هدف هاي سازمان است.(علاقه بند، ۱۳۸۳ :۱۴)
• مديريت فراگرد برنامه ريزي، سازماندهي، كارگزيني، فرماندهي، هماهنگي، گزارش دهي و بودجه بندي است (لوتر گيوليك به نقل از الواني، ۱۳۷۲ : ۹).

د) در بعضي تعاريف بر تصميم گيري تأكيد خاصي شده است:

• مديريت فــراگرد تبديل اطلاعات به عمل مي باشد اين فــراگرد تغيير و تبديل را تصميم گيري مي نمائيم (فورستر به نقل از پرداختچي، ۱۳۷۲ :۹)
• مديريت با تصميم گيري مترادف بوده و فعاليت و رفتار سازماني شبكه پيچيده اي از فراگردهاي تصميم گيري است (سايمون به نقل از علاقه بند، ۱۳۸۰: ۱۶).
• مديريت يعني تصميم­گيري و اين وظيفه­ مهم ترين و اصلي ترين نقش مديريت است( الواني،۱۳۷۲، :۱۰)
• تهیه تدارک و اتخاذ شیوه های لازم برای ایجاد محیطی که آموزش و یادگیری بتواند در آن اتفاق افتد ( اچستون و گال، نقل از بهرنگی،۱۳۸۰ : ۷۸).

 پيشينه و تاريخچه­ی مديريت

۲-۲-۱٫ اصول بنیادی مدیریت:

۱- مدیریت در مورد موجودات انسانی می باشد. کار مدیر این است که افراد را قادر سازد به انجام کار بپردازند، قوت های افراد را اثربخش سازد و ضعف های ایشان را کنار بگذارد.

۲- چون مدیریت به انسجام افراد در یک فعالیت مشترک می پردازد ، عمیقاً به فرهنگ وابسته است. آنچه مدیران در ژاپن، انگلستان، برزیل و آمریکا انجام می دهند، دقیقاً شبیه هم هستند. چگونگی انجام کار است که می تواند کاملا متفاوت باشد. به همین دلیل یکی از چالش های اصلی که مدیران در کشورهای توسعه یافته با آن روبرو می شوند، این است که بخشی از سنت ها، تاریخ و فرهنگی را که در آن هستند، پیدا کرده و شناسایی نمایند تا بتوانند به عنوان آجرهای بنای مدیریت خود از آنها استفاده کنند.

۳- هر سازمانی نیازمند تعهد به اهداف عمومی و ارزش های مشترک است. بدون چنین تعهدی سازمانی وجود نخواهد داشت.سازمان باید اهداف روشن،ساده و وحدت بخشی داشته باشد. ماموریت اصلی سازمان باید به اندازه کافی روشن، عمومی و قابل تصدیق و تایید باشد. مقاصدی که تجلی بخش آن اهداف هستند باید روشن، عمومی ، قابل تصدیق و تایید باشند.

۴- مدیران باید سازمان و اعضای آن را قادر سازند که به موازات نیازها و تغییر فرصت ها رشد کرده و توسعه یابند. هر سازمانی یک موسسه یادگیری و آموزش است. تربیت و رشد در همه سطوح برقرار گردد.

۵- هر سازمانی مرکب از افرادی با مهارت ها و دانش های مختلفی است که انواع کارهای بسیار متفاوتی را انجام می دهند. باید مبتنی بر ارتباطات و مسئولیت های فردی باشند. همه­ی اعضا نیاز دارند که به هدفی که در پیش دارند فکر کنند و مطمئن گردند که همکاران آنها آن هدف را می شناسند و درک می نمایند.

۶- نه تعداد برونداد و نه رده پایین بودن به خودی خود ملاک مناسبی برای ارزیابی عملکرد مدیریت و سازمان نمی باشد.

۷- مهم ترین چیزی که باید در مورد هر سازمانی به یاد داشت این است که نتایج تنها در خارج (سازمان) وجود دارند. نتیجه یک کسب و کاری رضایت مشتری است.( دراکر،۱۳۹۰ : ۶۱).

مدیران عامل دگردیسی هستند. نیروی کار را در کشورهای توسعه یافته از حالت کارگران دستی به کارگران دانشور تحصیل کرده تبدیل نموده است. این کار با بکارگیری دانش کار تحقیق یافته است. مدیریت تلاش انسان را از همه جهات در یک سازمان واحدی بهم پیوند می دهد و در نتیجه یک عملکرد اجتماعی نوین می گردد.اصول و کاربرد مدیریتی که برای اثربخشی همه سازمان های جامعه مهم است (دراکر،۱۳۹۰: ۶۱).

۲-۲-۲٫ سیری در تاریخچه مدیریت:

• مديريت با مفهوم غيرعلمي در جامعه­ی بشري سابقه اي ديرين دارد. بشر نخستين براي تهيه خوراك، پوشاك، پناهگاه و مانند اينها مجبور بوده تا به عوامل زمان، مكان، امكانات، همكاري و هماهنگي با ديگران توجه نمايد. لذا اين باور كه مديريت اساساً پديده اي نو است و خواستگاه آن را بايد در اروپا و آمريكا جستجو كرد، نمي تواند مورد قبول باشد؛ چرا كه مديريت يكي از پديده هايي است كه جامعه­ی بشري از آغاز پيدايش با آن روبرو بوده است.(احمدی، ۱۳۷۸).
• يكي از كهن ترين نوشته هاي بشري را مي توان در آثار سومريان ملاحظه نمود. اين قوم در ۵۰۰۰ سال پيش از ميلاد از روش هاي مديريت براي اداره و كنترل منابع مالي پرستشگاههاي خود كه از راه سيستم گسترده ماليات اداره مي شد، استفاده مي كـــردند و به ثبت و ضبط عملكرد مالي پرستشگاه هاي خود مي پرداختند.
• در سال هاي ۱۷۰۰ ـ ۲۰۰۰ قبل از ميلاد به قوانين حمورابي بر مي خوريم كه يكي از قديمي ترين قوانين دنيا است، كه نحوه­ی تفكر بابليان را درباره مديريت نشان مي دهد. جملات زير قسمتي از قوانين حمورابي است درباره حداقل دستمزد: «اگر كسي كارگر كشاورزي استخدام كند بايد حداقل ۸  گوس سالانه به او بپردازد» ( احمدي، ۱۳۷۸ : ۱۵).
• ايرانيان نيز در ارائه­ی شيوه هاي مديريت، فلسفه­ی اداره­ی افراد، كشورداري در تاريخ جامعه­ی بشري سهم عمده اي دارند. در حدود ۶۰۰ سال پيش از ميلاد كوروش پادشاه هخامنشي اصل برنامه ريزي، تعيين دقيق وظايف افراد، چگونگي تدوين فرمان ها و اهميت و ارزش روابط انساني را مطرح كرد. از قول گزنفون، آمده است كه: «فرماندهان لشكر كوروش در حاليكه به سوي چادرهاي خود مي رفتند، نزد خود فكر مي كردند كه كوروش چه حافظه قوي دارد و چگونه فرمانهاي خود را به افرادي كه در جاهاي مختلف سپاه قرار دارند ابلاغ مي كند و هر يك را به نام مي خواند. كوروش معتقد است كه در حالي كه هر صنعت گري تمام ابزارهاي كار خود را مي شناسد، اين حماقت فرمانده است كه تمام افراد تحت فرماندهي خود را كه لزوماً بايد از آنها به عنوان ابزاري به هنگام تصرف يك قلعه، نگهباني و پاسداري، دلگرم نمودن سربازان و ايجاد رعب و وحشت در صفوف دشمن استفاده كند، نشناسد». ( احمدي، ۱۳۷۸ : ۱۷).

خلاصه اينكه دانش مديريت نوين ريشه در انديشه ها، تجربه ها و نوشته هاي پيشينياني دارد كه در اين راه همت گماشته اند و تكوين و تكميل مديريت امروزي مديون تلاش هاي آنهاست. مطمئناً با پيرايش و بهسازي هر كدام از نظريه ها، مي توان به تئوري هاي جديد دست يافت كه مكمل نظريه هاي قبلي باشند. سير تكوين و تكميل انديشه هاي مديريت به طور خلاصه در جدول زير منعكس شده است…………………………..

…………………………..

…………………………