پرسشنامه مدل هوشمند برای پیش بینی میزان موفقیت دانشجویان در یادگیری الکترونیکی( محمد علی رستمی نژاد)

روایی و پایایی دارد

نحوه نمره دهی وکلید سوالات دارد.

این پرسشنامه دارای ۶۷ سوال بوده و توسط رستمی نژاد و همکاران  ساخته شده است و روایی و پایایی آن تأیید شده است.

ابزاری با توجه به پیشینه و تجارب آموزش الکترونیکی ایران در مرحله اول با هدف ۸ زیر مقیاس ساخته شد. این زیر مقیاس­ها عبارتند از: ۱) رضایت­مندی از تحصیل الکترونیکی (انگیزشی)؛ ۲) مرکز کنترل؛ ۳) اطمینان رایانه­ای؛ ۴) اضطراب امتحان؛ ۵) استقلال یادگیرنده ۶) عادت به یادگیری الکترونیکی؛ ۷) مدیریت زمان؛ ۸) خود نظم­دهی.

۱) رضایت­مندی از تحصیل الکترونیکی: این زیر مقیاس از لحاظ تئوری متغیری انگیزشی محسوب می­شود و برگرفته از مدل طراحی انگیزشی کلر” معروف به ARCS^[1] است (کلر،۱۹۹۹). انتخاب بحث رضایت­مندی از تحصیل الکترونیکی برای قرار دادن در پرسشنامه به این دلیل است که پژوهشگرانی چون بدوره جر (۲۰۰۵)، لوی (۲۰۰۷)، سان و همکارانش^[۲] (۲۰۰۸) به اهمیت رضایت­مندی دانشجو از تحصیل الکترونیکی به عنوان یک عامل موثر و پیش­بینی کننده موفقیت دانشجو اشاره کرده­اند. هدف پژوهش نیز باعث شد این زیر مقیاس در پرسشنامه گنجانده شود. برای سنجش رضایت­مندی از تحصیل الکترونیکی ۱۷ گویه در پرسشنامه محقق ساخته گنجانده شد.

۲) مرکز کنترل تحصیلی^[۳]: عبارت است از منبع انتساب علل موفقیت و شکست تحصیلی از طرف دانشجو، اگر دانشجو علل موفقیت و عدم موفقیت را به عوامل خارجی چون مدرس، محتوا، فناوری و …نسبت دهد، مرکز کنترل بیرونی خواهد داشت و اگر به مواردی چون تلاش و کوشش خود نسبت دهد، مرکز کنترل درونی خواهد داشت. علاوه بر اینکه مرکز کنترل در سایر ابزارها به عنوان زیر مقیاس آمده است، در پژوهش­های پارکر، (۱۹۹۹)، اسمیت (۲۰۰۶) به عنوان عامل مهم گزارش شده است. بنابراین، برای سنجش مرکز کنترل ۴ گویه در پرسشنامه تحقیقاتی گنجانده شد.

۳) اطمینان رایانه­ای: به زبان ساده به سطح اطمینان و اعتماد به نفس فرد در انجام کارهایی که نیاز به رایانه دارد، اطلاق می­شود. آنچنان که دیدیم، اطمینان رایانه­ای زیر مقیاسی است که در تمام ابزارهای گزارش شده وجود داشت، لذا در مقیاس حاضر نیز گنجانده شد. در پرسشنامه پژوهش حاضر ۶ گویه برای سنجش سازه اطمینان رایانه­ای اختصاص یافت.

۴) استقلال یادگیرنده: این زیر مقیاس از چند جهت حائز اهمیت است: اول؛ از نظر تاریخی: استقلال یادگیرنده یکی از مفاهیم قدیم و بنیادی در نظریه­های آموزش از راه دور است. استقلال یادگیرنده در “نظریه تبادل از راه دور”، “مور” مطرح شد (مور،۲۰۰۰). صاحب‌نظران آموزش از راه دور غیر الکترونیکی به استقلال یادگیرنده الکترونیکی به عنوان عامل کلیدی موفقیت یادگیرنده تاکید داشته­اند. دوم اینکه این عامل از پشتوانه منطقی نیز برخوردار است؛ از آنجا که یادگیرنده الکترونیکی تعامل کمتری با استاد و هم‌کلاسی‌ها دارد قاعدتاً بهتر است فرد مستقلانه یاد بگیرد و نیازهای یادگیری خود را مرتفع نماید. مضاف اینکه، این عامل در سایر ابزار­ها نیز به عنوان یک عامل مهم وجود داشته است. برای سنجش سازه استقلال یادگیری ۶ گویه در پرسشنامه گنجانده شد.

۵) اضطراب امتحان: خرده مقیاسی است که بنا به علاقه پژوهش حاضر و در نتیجه تعامل با دانشجویان الکترونیکی، به عنوان یک عامل مهم تشخیص داده شد. اضطراب امتحان متغیری انگیزشی محسوب می­شود که گویه­های مربوط به آن از پرسشنامه راهبرد­های یادگیری خود تنظیمی^[۴]ساخته شده توسط پینتریج و مک کیچی^[۵] گرفته شده است (دانکن و مک کیچی^[۶]، ۲۰۰۵). بر این اساس تعداد ۶ گویه­ برای سنجش اضطراب امتحان در مقیاس گنجانده شد.

۶) عادت به یادگیری الکترونیکی: این خرده مقیاس بر اساس علاقه پژوهشی و تجارب محقق در عرصه آموزش الکترونیکی در پرسشنامه گنجانده شد. مطالعه کتاب و حضور در کلاس طی سالیان متمادی تبدیل به عادت تحصیلی شده است. مشاهده­ها حاکی از آن است که دانشجویان موفق به راحتی با مطالعه به روش الکترونیکی کنار می‌آیند، اما دانشجویان ناموفق در برابر آن مقاومت نشان می­دهند. به عنوان مثال محتوای چند رسانه­ای آموزشی را تبدیل به نسخه چاپی می­کنند و به صورت جزوه مطالعه می­کنند، زیرا عادت به مطالعه الکترونیکی ندارند؛ لذا این زیر مقیاس با هدف بومی­سازی در این ابزار گنجانده شده است. بر اساس پیشینه ابزار­های موجود و تجارب آموزش الکترونیکی در ایران این ۱۱ گویه برای سنجش “عادت به یادگیری الکترونیکی” در ابزار گنجانده شد.

۷) مدیریت زمان: مدیریت زمان عامل مهم و تأثیرگذاری در موفقیت یادگیرنده الکترونیکی شناسایی شده است، به حدی که کمتر ابزاری را می­توان یافت که این خرده مقیاس را در خود نداشته باشد. مشغله دانشجویان و مسئولیت­های خانوادگی، اغلب باعث اهمال­کاری و تعویق فعالیت­های درسی یادگیرندگان می­شود. بنابراین، این عامل علاوه بر تاکید صورت گرفته در پیشینه از پشتوانه منطقی نیز برخوردار است. برای سنجش مدیریت زمان ۱۳ گویه در پرسشنامه گنجانده شد.

۸) خود نظم­دهی: این عامل قرابت نزدیکی با مدیریت زمان دارد. مهارتی فراشناختی محسوب می­شود. مفاهیمی چون خودراهبری، خودمدیریتی، خودگردانی و … با اینکه تفاوت­های اندکی با هم دارند، اغلب برگرفته از مفهوم یادگیری خودگردان مطرح شده توسط “زیمرمن” هستند. خودگردانی در یادگیری عبارت است از یادگیری مستقل و اثربخش تحصیلی که شامل فراشناخت، انگیزش درونی و اقدام راهبردی می­شود (زیمرمن، ۲۰۰۰). بنابراین ۴ گویه برای سنجش این سازه در پرسشنامه محقق ساخته گنجانده شد.

…

…