پیشینه تحقیق ومبانی نظری سازمان امورمالیاتی

سازمان امورمالیاتی

مالیات به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت همواره در برنامه های توسعه کشور ،جایگاه ویژه ای داشته است.طرح جامع مالیاتی یکی از ضرورت های اصلاح نظام مالیاتی در قانون برنامه سوم توسعه پیش بینی شد. این طرح باهدف تهیه زیرساختی مناسب وضروری به منظور گردآوری اطلاعات،یکپارچه کردن شبکه اطلاعاتی ،بهنگام شدن اطلاعات مالیاتی ،جلوگیری از فساد مأموران وکارگزاران مالیاتی ،حل تناقضات مربوط به احکام ،سرعت گردش اطلاعات وتسهیل روش خود اظهاری پی­ریزی شده است.(گزارش عملیاتی سازمان امورمالیاتی،۱۳۸۴)

مأموریت اصلی سازمان امور مالیاتی کشور(که از این به بعد به آن سازمان گفته می‌شود)،انجام عملیات اداری تمامی امورمالیاتی واجرای قوانین وآیین نامه های مربوط است.اهداف راهبردی نظام مالیاتی در اجرای طرح جامع مالیاتی عبارتند از:

• افزایش میزان رضایت مندی صاحبان منافع با مهندسی مجدد فرآیندهای سازمان
• اجرای آسان،سریع،دقیق،یکپارچه وگسترده امورمالیاتی درجهت افزایش رضایت،اعتماد وتکریم مؤدیان درچارچوب قانون
• اجرایی کردن سیستم های نوین درسازمان
• رفع نیازهای­سازمان­درقالب­دولت­الکترونیکی­که­از­طریق همراهی باتحولات نوین فناوری اطلاعات،بهبود کارایی خدمات مراجعان،حسابداری مالیاتی ،ممیزی وتمکین مؤدیان به کمک آن تاکید وتضمین می شود.
• افزایش درآمدهای (خالص) مالیاتی
• ثبت فعالیتهای اقتصادی مهم نقش آفرینان اقتصادی از طریق ایجاد شبکه ای یکپارچه از معاملات مهم در سراسر کشور
• افزایش منابع مالیاتی وبازنگری ضرایب ومعافیت های مالیاتی
• کاهش هزینه های اجرایی دوایر مالیاتی
• افزایش تمکین داوطلبانه از طریق تسهیل­رابطه مؤدیان با سازمان وکاهش هزینه های وصول(گزارش عملیاتی سازمان امورمالیاتی کشور،۱۳۸۴)

فرآیندهای مالیات ستانی در سازمان امورمالیاتی به دوصورت کلی نگاشت مالیات-فرآیند وتفکیک وظایف طبقه بندی می شوند که در زیر  به آن پرداخته شده است.

در­نگاشت­مالیات-فرآیند،فرآیندهای­مالیاتی­براساس­مدل­ارائه­شده­در­گزارش­وضعیت­مطلوب شرکتdeloitteبه تفکیک انواع مالیات براساس مستندات وقوانین مالیاتی کشور صورت گرفته است.هرچند مراحل طی شده برای دریافت انواع مالیات برای وصول آنها،باتوجه به ماهیت ونوع آنها بایکدیگر متفاوت است،لیکن بعضی گام ها به صورت عمومی در همه آنها به نوعی مطرح است.این فرآیندها به تفکیک عاملان انجام هریک از گام های فرآیند در مدل نگاشت مالیات-فرآیند شکل زیر نشان داده شده اند.(پروژه طرح روابط باذینفعان سازمان امورمالیاتی SRP،۱۳۸۸)

                            شکل ۲-۱ مدل نگاشت مالیات-فرایند منبع :عالم تبریز،شایسته

همانطور­که درشکل­ فوق ملاحظه می‌شود،فرآیندهای مالیاتی درستون ها وانواع مالیات­ درسطرها­قرار­گرفته اند .ترتیب فرآیندهای مالیاتی براساس توالی آنها ازچپ به راست مرتب شده وجهت شکل ها برای هرکدام از انواع مالیات،بیانگر فرآیندهای مالیاتی موجود در هریک از انواع مالیات است.

فرآیندهایی­هم وجود دارد که به نوع مالیات وابسته نیستند،مانند فرآیندهای استیناف وخدمات مؤدیان ،همچنین فرآیندهای­گزارش­گیری­وپشتیبانی به عنوان فرآیندهای ستادی وغیر عملیاتی در نظر گرفته شده اند.ضمناًمالیاتهای حق تمبر وغیرمستقیم به دلیل ماهیت خود ،برخی از فرآیندهای فوق،مانند پرونده کردن،پردازش گزارش های مالیاتی ،رسیدگی­وموافقت­وحسابداری مؤدیان­(پرداخت)راشامل­نمی‌شود.در طبقه بندی فرآیندهای مالیاتی براساس منابع مالیاتی مستقیم وغیر­مستقیم که درشکل (۲-۱)آمده است،طبقات حاصل از طبقه بندی سطح اول به این ترتیب­عبارتنداز:مالیات­حقوق­،مالیات­عملکرد­مشاغل،مالیات بردرآمد املاک،اشخاص حقوقی ومالیات برارث،شایان ذکر است ،که برخی از زیر مجموعه ها همچون مالیات برحق تمبر ویا مالیات بردرآمد کشاورزی ،درعمل تأثیر ونمودی در فرآیندهای مالیاتی ندارند.درسطح دوم،تقسیم بندی به زیر فرآیندها صورت می گیرد،به عنوان مثال ،فرآیند مالیات براشخاص حقیقی به مالیات برمشاغل بند الف(برطبق تقسیم بندی ماده ۹۵قانون مالیاتهای مستقیم ) مالیات برمشاغل بندب،مالیات برمشاغل بندج تقسیم می شوند.

• مالیاتهای مقطوع

مطابق تبصره۵ماده ۱۰۰قانون مالیاتهای مستقیم­مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶واصلاحیه­۱۳۸۰سازمان امور مالیاتی می تواند درمورد بعضی ازمنابع این فصل درهرسال ودرنقاطی که مقتضی بدانددرآمد مشمول مالیات تمام یا برخی از مؤدیان­مشمول بند(ج)ماده۹۵قانون مالیاتهای مستقیم این قانون را با نظراتحادیه مربوط تعیین ومالیات متعلقه را که قطعی خواهد بودوصول نماید (قانون مالیاتهای مستقیم) .درواقع مالیاتهای مقطوع مالیاتهایی هستند که طبق قانون مالیاتهای مستقیم برای برخی از درآمدها به صورت نرخ ثابت تعیین می‌گردد مثل فروش ملک۵٪حق کسب وپیشه۲٪ (ماده۵۹ق. م. م )ومالیات مشاغل خودرو که به صورت مقطوع برای هر وسیله نقلیه طبق جدولی که از طرف سازمان امورمالیاتی برای مشاغل خودروهای تهران تهیه وکلیه استانها به صورت درصدی از ارقام مذکوررا به عنوان درآمد ومالیات  تعیین واخذ می‌گردد.

• تفکیک وظایف مالیاتی

به­منظور­اجرای­فرآیندها ،براساس نوع وظیفه مالیاتی تفکیک می شوند.درنظام مالیاتی ۳دسته وظیفه(تشخیص مالیاتی،خدمات مؤدیان ،مدیریت مالیاتی)مشخص وتفکیک شده قابل شناسایی است که در ذیل به آنها اشاره شده است.در مدل کلان ویکپارچه فرآیندهای مالیاتی شکل۲-۲ این تفکیک وظایف به صورت مستطیل هایی در سمت چپ مدل نمایش داده شده اند.

الف-تشخیص مالیاتی

تشخیص مالیاتی در برگیرنده کلیه وظایف مرتبط باصحت سنجی خود اظهاری مؤدیان  شامل برنامه ریزی وانجام این صحت سنجی ها از طریق ممیزی ورسیدگی است.

ب-خدمات مؤدیان

خدمات مؤدیان  در برگیرنده کلیه وظایف مرتبط باپیگیری انجام وظایف قانونی توسط مؤدیان  وپاسخ گویی به  مراجعات مالیاتی ودرخواست های مؤدیان ­است.مواردی از قبیل اعتراض وشکایت،اجرائیات،پرداخت های مؤدیان ،دریافت مدارک ازآنان در این دسته قرار می گیرند.

ج-مدیریت مالیاتی

مدیریت­مالیاتی­در­برگیرنده­کلیه­وظایف­مرتبط­بامدیریت­اطلاعات­شامل­جمع­ آوری ،ذخیره سازی،پالایش،بازخوانی وگزارش گیری از اطلاعات مالیاتی واطلاعات مؤدیان ­به منظورپاسخ­گویی به نیازهای ذی نفعان مختلف در درون سازمان وبیرون از آن می‌باشد.(پروژه استانداردسازی فرآیندها PST،۱۳۸۸)

……………………..

……………………..

…………………….