مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای فصل دوم پایان نامه بررسي اثر تيمارهاي مختلف در شكستن خواب و جوانه‌زني شش گونه گياه دارويي

شامل زيره سبز (Cuminum cyminum L.)، زيره سياه ايراني (Bunium percicum B.)، كرفس كوهي (Kelussia  odoratissima M.)، بادرنجبويه (Melussia officinalis L.)، سرخارگل (Echinacea purpurea L.) و چويل (Ferulago angulata B.)

۲-مروري بر تحقيقات انجام شده

۲-۱- خواص دارويي و اهميت زيره سبز

زيره سبز با نام علمي  Cuminum  cyminum L. گياهي است بوته‌اي و علفي يكساله به ارتفاع حداكثر ۵۰ سانتي‌متر. ساقه‌ي اين گياه راست و داراي انشعابات دوتايي است. ريشه‌ي آن باريك و بلند و به رنگ سفيد است. برگ‌ها به خاطر تقسيمات و بريدگي‌هاي زياد باريك و نخي‌شكل هستند و به صورت متناوب بر روي ساقه قرار گرفته‌اند. گل‌ها كوچك به رنگ سفيد و گاهي صورتي مي‌باشند كه مجموع آن‌ها به صورت چتر مركب در انتهاي ساقه قرار گرفته‌اند(کیانی،۱۳۸۶). ميوه‌ها دوكي شكل و به طول حداكثر ۶ ميلي‌متر و عرض ۵/۱ ميلي‌متر مي‌باشند كه سبز كم رنگ مايل به خاكستري هستند و بوي معطري دارند. بجز ميوه، قسمت‌هاي ديگر گياه نيز معطر است. قسمت مورد استفاده اين گياه ميوه‌هاي آن است كه سرشار از اسانس مي‌باشد.جنس، گونه، نوع اسانس و تركيبات گياه زيره‌ي سبز با زيره‌ي سياه كاملاً متفاوت است و اثرات دارويي آن‌ها نيز در بعضي موارد تفاوت دارد.بيشترين مصرف زيره‌ي سبز در جهان در صنايع غذايي، ادويه‌جات، طعم دهنده‌ها، خوشبو كننده‌ها و صنايع عطرسازي مي‌باشد.علاوه بر اين‌ها از اسانس زيره‌ي سبز در صنايع آرايشي و بهداشتي و صنايع غذايي استفاده مي‌شود (اميدبيگي، ۱۳۸۱).

۲-۲-خواص دارويي و اهميت زيره سياه ايراني

زيره سياه ايراني با نام علمي Bonium percicum B.  گياهي است دو ساله مانند هويج (بعضي از ارقام آن يكساله است)، ساقه آن توخالي و برگ هاي آن سبز با بريدگي و تقسيمات دو مرتبه‌اي كه به صورت نوار نخي مانند است. گل‌هاي آن سفيد رنگ به صورت چتر مركب که در انتهاي ساقه‌هاي گل دهنده كه بلندي آن‌ها به ۹۰-۵۰ سانتي متر مي‌رسد ظاهر مي‌شود. ريشه آن دوكي شكل و ميوه آن کشیده و باريك به طول ۵ ميلي‌متر كه در دو طرف باريك مي‌شود. ارقام دو ساله زيره سياه احتياج به يك دوره رويش دوم براي رسيدن ميوه دارد (صابر آملی،۱۳۸۲). گل هاي زيره سياه معمولاً در ارديبهشت سال دوم ظاهر مي‌شود و ۵/۲-۲ ماه بعد ميوه آن كه زيره است مي‌رسد و همين كه تقريباً ميوه‌ها به رنگ قهوه‌اي درآمد، برداشت محصول بايد با احتياط آغاز شود.گياه زيره سياه از گياهان قديم است كه از روزگاران كهن، بشر آن را شناخته و از اوايل قرون وسطي كشت آن در اروپا، ابتدا در سيسيل و جنوب جزاير اسكانديناوي آغاز شده. در كتابهاي طب سنتي گياهي آلمان كه قرن ۱۲ ميلادي منتشر شده‌اند در همه آن ها از اين گياه به نام Kummich نام برده شده است.

از زيره سياه به عنوان محرك اشتها، ضد تشنج، معرق و اسانس آن ضد قارچ است و يكي از مصارف مهم زيره سياه به عنوان چاشني و ادويه در صنايع غذايي است (اميدبيگي، ۱۳۸۱).

۲-۳-خواص دارويي و اهميت كرفس كوهي

كرفس كوهي با نام علمي  Kelussia odoratissima M. يكي از گونه‌هاي منحصر به فرد گياهان دارويي ايران و از خانوادهUmbelliferaceae  مي‌باشد كه به عنوان سبزي معطر در غذا مصرف مي‌شود و نيز به لحاظ دارا بودن خواص دارويي بسيار، از جمله تقويت كنندگي قلب، ضدعفوني كنندگي، كم كردن قندخون، كاهش فشارخون و غيره در گياه درماني مورد استفاده فراوان قرار مي‌گيرد(امید بیگی،۱۳۸۴).

خصوصيات كرفس كوهي

كرفس كوهي را مظفريان در سال ۲۰۰۳ به عنوان گونه‌اي از جنس Kelussiae معرفي كرد، اين گياه كه جنبه دارويي و غذايي دارد مختص برخي مراتع ايران است. تاكنون وجود اين گونه در ساير مناطق در سطح جهان گزارش نشده است (کیانی،۱۳۸۶).كرفس كوهي برخلاف برخي صاحب‌ نظران گياه شناسي در ايران كه آن را گياهي دو ساله معرفي كرده‌اند، گياهي است چندساله كه ارتفاع آن تا ۱۲۰ سانتي‌متر مي‌رسد. داراي ريشه‌اي راست و دوكي شكل به همراه غده بزرگي در قسمت فوقاني است كه اين قسمت مملو از مواد غذايي مورد نياز گياه و تجديد نسل گياه مي‌باشد.

برگ ها داراي بريدگي‌هاي پنجه‌اي و دو قاعده داراي دمبرگ‌هاي بلند و بدون غلاف مي‌باشد.گل آذين كرفس كوهي با گل‌هاي زرد رنگ به صورت چتر انتهايي كاملاً بارور و چترهاي جانبي که اغلب گل‌های نر و غير بارور و به صورت دو تا هشت‌ تايي هستند. بذر اين گياه درشت و صفحه‌اي شكل به رنگ قهوه‌اي مايل به زرد است و در سطح بذر سه رگ كاملاً برجسته به رنگ زرد مشاهده مي‌شود (کیانی،۱۳۸۶).

۲-۴-خواص دارويي و اهميت بادرنجبويه

بادرنجبويه با نام علميMelissa Officinalis L. از جمله گياهان دارويي است كه در تمام تقسيم‌بندي‌هاي گياهان، جزء گياهان دارويي درجه اول و سبز معرفي مي‌شود (کیانی،۱۳۸۶). این گیاه نيرو دهنده و ضد تشنج است و به علاوه مقّوي معده، بادشكن، تسهيل كننده عمل هضم و به خاطر تحريك جريان خون باعث ادرار و عرق مي‌شود و همچنين بيماري هاي كوليت روده، چنگ‌زدگي معده، تپش قلب، سردرد و سرگيجه و هم چنين در درمان اختلالات گوارشي و قلبي داراي منشأ عصبي و اضطراب، كاربرد فراواني دارد (مجنون حسيني و دوازده امامي، ۱۳۸۶).

۲-۵-خواص دارويي و اهميت سرخارگل

سرخارگل گياهي است با نام علمي Echinacea purpurea L. علفي و چند ساله از تيره‌ي كاسني مي‌باشد كه ارتفاع آن حداكثر به ۱ تا ۵/۱ متر مي رسد. برگ‌هاي پايين ساقه تخم مرغي تا نيزه‌اي شكل هستند كه حداكثر ۳۰ سانتي متر طول و ۲۰ سانتي‌متر عرض دارند. ساقه از انشعابات فراواني برخوردار بوده و داراي پرزهاي زبر و خشني است. گل ها معمولاً به رنگ ارغواني، صورتي، قرمز ارغواني، زرد و نارنجي ديده مي‌شود و ديسك مركز آنها (گل‌هاي لوله‌اي) سبز تيره، قهوه‌اي تيره و سياهرنگ مي‌باشد(امید بیگی،۱۳۸۱).

اين گياه، دائمي با چهارگونه و شش واريته است كه همگي بومي آمريكاي شمالي هستند و در ايالت متحده و كانادا در سطح

…..

……