مبانی نظری و پیشینه تحقیق برای فصل دوم پایان نامه بررسی کیفیت زندگی و ابعاد آن

۲ـ۱ـ مباحث مربوط به کیفیت زندگی

کیفیت زندگی

نخستین تحقیقات واقعی در زمینه کیفیت زندگی به کپل کانور و راجرز (۱۹۷۶) و اندروز وایتی بر می گردد. کمپل و همکارانش کیفیت زندگی را رضایت از زندگی در حیطه های  خاص می دانستند آنها حیطه های کار ، مسکن ، سلامتی ، همسایگی، دوستی ها؛ ازدواج زندگی خانوادگی ، سطح تحصیلات و پس انداز را مولفه های کیفیت زندگی قلمداد می کردند.

شالوک اعتقاد دارد علاقه به بحث کیفیت زندگی به لحاظ تاریخی از چهار زمینه ریشه می گیرد:

۱ـ بازنگری  در این باور که پیشرفت های علمی، پزشکی و تکنولوژیک به تنهایی می توانند خوشبختی و بهزیستی بشر را فراهم کنند و درعوض توجه به این  مساله که  احساس بهزیستی شخصی خانوادگی و اجتماعی در صورتی تحقق می یابد که پیشرفت های یاد شده با ارزش ها اداراکات و شرایط محیط زیستی مساعدی همراه شوند.

۲ـ تغییر نگرش از خدمات مبتنی بر اجتماعی به سمت سنجش نتایج و پیامدهای زندگی فرد در اجتماع

۳ـ افزایش قدرت مصرف کنندگان و شکل گیری جنبش های تامین کننده حقوق بیماران و تاکید این جنبش ها بر برنامه ریزی شخص محور، توجه به پیامدهای شخصی برنامه های رفاهی و دولتی و توجه به حقوق تعیین سرنوشت خود و…

۴ـ پیدایش تغییرات جامعه شناختی که جنبه های عینی و ذهنی کیفیت زندگی را معرفی کرد و ویژگی های  فرد ی و شخصی این مفهوم را مورد تاکید قرار داد.(schalock,2004:208)

۲-۱-۱- تعریف کیفیت زندگی

در لغتنامه دهخدا(۱۳۸۵) واژه كيفيت به معني چگونگي و حالت و وضعي كه حاصل باشد در چيزي و در فرهن معين (۱۳۸۲)  به معني چگونگي و چوني آمده است . واژه كيفيت در لاتين ^[۱] به معني چيزي، خصوصيت، طبيعت ، نوع ، ظرفيت ، تعريف ،  صفت، نهاد و چگونگي است . (qol) از نظر واژه به معني چگونگي زندگي است و دربرگيرنده تفاوتهاي آن است كه براي هر فرد منحصر به فرد بوده و با ديگران متفاوت  است (فتاحي، ۱۳۸۹: ۲۷).

بعضي از صاحبنظران در مورد ذهني بودن و پويا بودن اين مفهوم توافق دارند )نجات ، ۱۳۸۷: ۵۷) به نظر روانشناسان اولين عامل تعيين كننده در مطالعات كيفيت زندگي ، بررسي نگرش فرد نسبت به زندگي است (محمودي ، ۱۳۹۰: ۴۵) (كاتر۱۹۸۵) كيفيت زندگي را به مثابه رضايت فرد از زندگي و محيط پيراموني تعريف مي كند كه نيازها ، خواستها، ترجيحات سبك زندگي و ساير عوامل ملموس و غيرملموس را كه بر بهزيستي همهجانبه فرد تأثير دارند را دربرميگيرد (غفاري، ۱۳۸۸: ۴-۵) داينر كيفيت زندگي را متضمن اين ميداند كه افراد خودشان از زندگي خودشان ارزيابي مثبتي داشته باشند (داينر ،۲۰۰۴: ۳۴) شوماخر كيفيت زندگي را در اين امر ميداند كه افراد از زندگي شان رضايت داشته باشند، به عبارت ديگر كيفيت زندگي معاد احساس رضايت كلي از زندگي در نظر گرفته شده است (محمودي ، ۱۳۹۰: ۴۵)  از نظر مالمن (۱۹۷۷)  كيفيت زندگي مفهومي ناظر به افراد است، ولي همچون انتظارات، از طريق تعامل پوياي بين فرد مفرو ،  جامعه و محل سكونت او تعيين ميشود (غفاري ،۱۳۸۸:  ۴-۵)  از نظر گروه كيفيت زندگي  سازمان جهاني بهداشت(  ۹۶۶۰ )درك فرد از وضعيت كنوني اش با توجه به فرهن و نظام ارزشي كه در آن زندگي مي كند و ارتبا اين دريافت ها با اهداف ، انتظارات ، استانداردها و اولويتهاي مورد نظر فرد مفهوم كيفيت زندگي را تشكيل مي دهد )نجات ، ۱۳۸۸: ۵۵).

از منظر علمی تلاش های متعددی برای  ارائه تعریف کاربردی از مفهوم کیفیت زندگی انجام شده و تعاریف متعددی نیز ارائه شده است که در جدول ۲ـ۱ به برخی از این تعاریف به صورت اختصار اشاره شده است:

جدول ۲ـ۱: خلاصه تعاریف کیفیت زندگی

بنا به تعریف سازمان جهانی بهداشت کیفیت زندگی درک افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی ای که در آن زندگی می کنند اهداف  انتظارات، استانداردها و اولویت هایشان می باشد.

….

….