پیشینه ومبانی نظری تحقیق گرایش به داخل هزینه

گرایش به داخل/ هزینه^[۱]

مقدمه

همه سازمان­های انتفاعی و غیر انتفاعی امروزه درصدد افزایش بهره­وری در کارها و ایجاد ارزش بیشتر برای فعالیت­ها ودر نتیجه محصولات نهایی خود هستند. در دهه ۱۹۶۰ سازمان­های انتفاعی به بهبود فرآیندهای درون سازمانی روی آوردند. و در دهه ۷۰ سازمان­ها به توسعه جزئیات استراتژی­های بازار و مشتری­گرایی پرداختند. در دهه ۸۰ با افزایش تنوع در الگوهای مصرف مشتریان، سازمان­ها به توسعه محصولات جدید برای ارضای نیاز مشتریان علاقه­مند شدند، که مدل مایکل پورتر در این دهه پا به عرصه ظهور گذاشت. از دهه ۱۹۹۰ به بعد بود که سازمان­ها دریافتند برای باقی ماندن در عرصه رقابت فعالیت­های سایر نهادهای تأمین­کننده و توزیع­کننده و هماهنگی با آنها در کاهش هزینه­ها و افزایش ارزش نقش حیاتی دارد و از این زمان بود که بحث زنجیره تأمین مطرح گردید(شقاقی و نقشینه، ۱۳۸۸). رویکرد زنجیره ارزش، راهی برای بررسی نظام­مند (سیستماتیک) فعالیت­های سازمان است. بنابراین رویکرد زنجیره ارزش، به منظور فهم رفتار هزینه­ای سازمان و منابع بالقوه یا موجود آن، به تجزیه فعالیت­های سازمان به فعالیت ­های راهبردی دست بزنند. در این دیدگاه، شرکت­ها مزیت رقابتی را از طریق عملکرد بهتر و ارزان­تر فعالیت­های راهبردی نسبت به رقبا کسب خواهند کرد(قره چه و ابوالفضلی، ۱۳۸۶). گرایش به داخل/ هزینه بر کارآیی در کلیه اجزای زنجیره ارزش تأکید می­کند و با استراتژی رهبری هزینه­های مایکل پورتر(۱۹۸۰) مرتبط است(تئودوسیو و همکاران، ۲۰۱۲). از دیدگاه پورتر استراتژی­ها به سازمان این امکان را می­دهند که از سه مبنای متفاوت از مزیت رقابتی بهره گیرد. آنها عبارتند از: رهبری در هزینه­ها، متفاوت یا متمایز ساختن محصولات و خدمات و سرانجام تمرکز نمودن همه توجه بر محصولات و خدماتی خاص.در رهبری هزینه­ها شرکت اقدام به تولید و عرضه محصولات استاندارد می­کند که بهای تمام شده هر واحد برای مشتری کاهش می­یابد(دیوید، ۱۳۹۰ : ۱۳۶). همچنین پورتر در سال ۱۹۸۵ مدل زنجیره ارزش را ارائه داد که فعالیت­های دخیل در سازمان­های تولیدی را به دو بخش اصلی و پشتیبانی تقسیم نمود.فعالیت­های اصلی آن دسته از فعالیت­هایی است که انجام آنها سبب ارتقای ارزش محصول می­شود. رویکرد زنجیره ارزش در تحلیل فعالیت­های درون سازمانی ابزاری مؤثر در شناخت نقاط قوت و ضعف و تصمیم­گیری در مورد هریک از این فعالیت­ها است. مدل زنجیره ارزش از کارآمدترین ابزارها در تعریف شایستگی­های اصلی و فعالیت­هایی که در آن بتوانیم به مزیت رقابتی برسیم، به حساب می­آید(شقاقی و نقشینه، ۱۳۸۸).

۲-۲-۵-۲ بیان مسأله

پورتر(۱۹۸۰) استدلال می­کند که دو منبع اصلی مزیت رقابتی وجود دارد. نخست مزیت تمایز است که برگرفته از رفتارهای مشتری­گرا، رقیب­گرا و نوآوری­گراست. دومی مزیت هزینه است که از گرایش به داخل یک شرکت ناشی می­شود. سازمان­هایی با گرایش به داخل کارآیی را در تمام قسمت­های زنجیره ارزش خود پیگیری می­کنند(اولسون و همکاران^[۲]، ۲۰۰۵). هدف اصلی چنین سازمان­هایی کاهش هزینه­ها در تمام فعالیت­های زنجیره ارزش خود است(تئودوسیو و همکاران، ۲۰۱۲). آنها اقدام به کاهش هزینه­ها در فعالیت­های اصلی از جمله تدارکات، عملیات، فروش و بازاریابی می­کنند. آنها همچنین برای کاهش هزینه­های فعالیت­های پشتیبانی نظیر تدارکات، تحقیق و توسعه(R&D) و وظایف اداری تلاش می­کنند(اولسون و همکاران، ۲۰۰۵). اگر شرکتی استراتژی مبتنی بر ((رهبری در هزینه­ها)) را به شیوه­ای موفقیت­آمیز به اجرا درآورد این اقدام بر کل سازمان اثر می­گذارد که در نتیجه شرکت مزبور دارای کارآیی بسیار بالا، سربار پایین، مقداری مزایای جانبی، دقت زیاد در دادن درخواست برای بودجه، حیطه نظارت گسترده­تر، کاهش هزینه­های نگهداری و سرانجام مشارکت کارکنان در تلاش­های مربوط به کنترل هزینه­ها خواهد بود(دیوید، ۱۳۹۰:۱۳۸). برخی از محققان استدلال می­کنند سازمان­هایی که بر کارآیی در تمام فعالیت­های زنجیره ارزش تأکید می­کنند به سطوح بالای قابلیت­های بازاریابی نیاز ندارند بنابراین منابع اندکی را به توسعه چنین قابلیت­هایی اختصاص می­دهند. اگرچه دیدگاه دیگر استدلال می­کند که حتی زمانیکه سازمان­ها بر کنترل هزینه­ها تأکید می­کنند همچنان نیاز به اجرای یک برنامه بازاریابی مناسب دارند. آنها بویژه نیاز به اطلاع­رسانی به مشتریان در مورد محصولات و خدمات موجود، بیان خصوصیات محصولات و خدمات عرضه شده و برقراری ارتباط و حمایت از ارزش­های ارائه شده دارند. تمایل به کارآیی و کنترل هزینه­ها سازمان­ها را تشویق می­نماید به منظور دستیابی به اهداف مهم بازاریابی نظیر حجم فروش و رضایت مشتریان، با توسعه کارآمد منابع محدود مالی و سایر منابع در دسترسشان، قابلیت­های بازاریابی خود را بهبود بخشند(تئودوسیو و همکاران، ۲۰۱۲).

۲-۲-۵-۳ پیشینه متغیر

گرایش به داخل/ هزینه توسط اولسون، اسلاتر و هولت(۲۰۰۵) مطرح گردیده است. آنها در مطالعه خود این عامل را به همراه مشتری­گرایی، رقیب­گرایی و نوآوری­گرایی به عنوان رفتار استراتژیک سازمان نام برده­اند. تئودوسیو و همکاران(۲۰۱۲) نیز در مطالعه خود تأثیر این متغیر را بر قابلیت­های بازاریابی مورد بررسی قرار دادند. نتیجه مطالعه آنها نشان می­دهد که گرایش به داخل/ هزینه تأثیری بر قابلیت بازاریابی نداشته است. آنها بیان می­کنند که ممکن است این عامل بر قابلیت سازمانی دیگری اثرگذار باشد و لزوم بررسی بیشتر را یادآور می­شوند.

نمودار(۲-۴) مدل فرضیه اصلی ۴

منبع: تئودوسیو و همکاران(۲۰۱۲)

منابع فارسی:

• ابزری، مهدی؛ رنجبریان، بهرام؛ فتحی، سعید؛ قربانی، حسن(۱۳۸۸). تأثیر بازاریابی داخلی بر بازارگرایی و عملکرد کسب وکار در صنعت هتلداری. چشم انداز مدیریت، شماره ۳۱، ۴۲-۲۵٫
• اعرابی، سید محمد؛ فتح اللهی، افشین؛ اسدزاده، عبدالله.(۱۳۸۸). رویکردی نوین از دیدگاه مبتنی بر منابع به استراتژی سطح شرکتی در شرکت های مادر. مدیریت توسعه و تحول، شماره ۳، ۷-۱٫
• آقازاده، هاشم؛ مهرنوش، مینا(۱۳۸۹). مقیاس بومی بازارگرایی بانک های تجاری ایران. چشم انداز مدیریت بازرگانی، شماره ۲، ۱۴۳-۱۱۹٫
• ایران زاده، سلیمان؛ برقی، امیر(۱۳۸۸). رتبه بندی و ارزیابی عملکرد بانک با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی(PCA). پژوهشگر فصلنامه مدیریت، شماره ۱۴، ۶۱-۴۷٫
• جعفرپور، محمود.(۱۳۹۱). تبیین و ارزیابی مدل رابطه دارایی های ناملموس و عملکرد تجاری سازمان های بازرگانی. کاوش های مدیریت بازرگانی، سال چهارم، شماره ۷، ۵۳-۲۰٫
• حاجی پور، بهمن و مؤمنی، مصطفی(۱۳۸۸). بازشناسی رویکرد منبع محور نسبت به منابع سازمان و مزیت رقابتی پایدار مورد مطالعه: شرکت تولیدی ساران. اندیشه مدیریت، سال سوم، شماره اول، ۱۰۲-۷۷٫
• حاجی پور، بهمن؛ درزیان عزیزی، عبدالهادی؛ شمسی گوشکی، سجاد(۱۳۹۱). تبیین استراتژی محصول-بازار و قابلیت های بازاریابی شرکت بر عملکرد بازار. کاوش های مدیریت بازرگانی، سال چهارم، شماره۷، ۸۷-۵۴٫
• حافظ نیا، محمدرضا(۱۳۸۷). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
• حمیدی زاده، محمدرضا؛ خیرخواه عسکرآباد، محمد رضا(۱۳۹۱). بررسی تأثیر قابلیت های مدیریت دانش بازاریابی بر عملکرد سازمان در صنایع پتروشیمی ایران. کاوش های مدیریت بازرگانی، سال چهارم، شماره ۸، ۴۵-۳۰٫
• خاکی، غلام رضا (۱۳۷۹). روش تحقیق با رویکرد پایانامه نویسی. تهران: انتشارات علمی.
• دلاور، علی(۱۳۹۱). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.

……………………………………

………………………………………

…………………………………….